آزمون‌پذيري نظريه سازه‌انگاري در بررسي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در دولت‌هاي نهم و دهم (1391-1384)

سياست خارجي براي كشورهاي مختلف جايگاه ويژه‌اي ‌دارد. به تبع آن، بررسي و كنكاش ابعاد مختلف سياست خارجي هم براي دولتمردان و هم انديشمندان اين عرصه اهميت زيادي دارد. يكي از مهم‌ترين راه‌هاي بررسي سياست خارجي كشورها، به كار بستن نظريه‌هاي گوناگون به‌واسطه چهارچوب‌ها و مباني مختلفي است كه اين نظريات ارايه مي‌كنند. اصول و مباني متفاوت اين نظريه‌ها سبب شده است تا نتايج حاصل از اين كاربست‌ها، كاملاً متفاوت از هم باشند. تاكنون نيز نظريه‌هاي مختلفي جهت تبيين ماهيت، فرايند و اجراي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران به كار گرفته شده است، اما به دليل سيطره نظريات مادي‌گرايانه و واقع‌گرايانه در اين زمينه، اين نظريات معمولاً از تحليل واقعي ماهيت و روند تصميم‌گيري ‌و اجراي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران عاجز بوده‌اند. به نظر مي‌رسد ظهور نظريات جديد از جمله سازه‌انگاري با قابليت نظري‌اش كه اعتنا به ابعاد غيرمادي و هويت داخلي كشورها است، زمينه بهتري را جهت تبيين سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران كه ابعاد معنايي و هويتي آن داراي برجستگي ممتازي است، به وجود آورده است. در اين مقاله سياست خارجي ايران در دولت نهم و دهم را بر اساس مباني و اصول نظريه سازه‌انگاري بررسي مي‌كنيم. فرض ما نيز اين است كه نظريه سازه‌انگاري، توانايي تحليل سياست خارجي ايران را در اين دوره تا حدود زيادي دارد. لازم به ذكر است كه به جز نوع رابطه ايران و روسيه، ساير محورهاي سياست خارجي ايران در دوره موردنظر از نگاه سازه‌انگاري قابل تحليل است.