سير تحول ايديولوژيك اخوان‌المسلمين مصر و چالش‌هاي پيش‌رو

مقاله حاضر به بررسي مهم‌ترين تحولات ايديولوژيك حزب اخوان‌المسلمين مصر در طول حيات سياسي هفتادساله آن مي‌پردازد. اين تحول و انتقال ايديولوژيك تحت تاثير و در تعامل با محيط داخلي، منطقه‌اي و فضاي بين‌المللي قرار داشته است. محقق براي درك چرايي و عمق تحولات ايديولوژيك بالا، به بررسي نقاط عطف تاريخي و فكري كه موجد اين تحولات بوده‌اند، پرداخته و چنين دريافته است كه اخوان‌المسلمين پس از بنيادگذاري حزب توسط البنا و ترسيم خطوط اصلي ايديولوژيك ديني و سياسي آن، دو تحول اساسي ايديولوژيك را تاكنون تجربه كرده است: 1) ظهور سيد قطب در دهه پنجاه ميلادي و فراگير شدن انديشه راديكاليسم اسلامي؛ 2) شكل‌گيري جريان اسلام‌گراي ميانه‌رو و نوتفسيري ديني در دهه نود ميلادي و تسلط عقيدتي آنان بر ساختار ايديولوژيك حزب در دهه اول قرن بيست و يك كه به اصلاحاتي در مرام‌نامه حزبي و پذيرش ايده تكثرگرايي سياسي و ارزش‌هاي دموكراتيك به عنوان حقوق انساني پذيرفته‌شده در اسلام منجر شد. همچنين محقق با توجه به ماهيت عقيدتي ـ سياسي مرام‌نامه حزب، به شناسايي و بررسي چالش‌هايي پرداخته است كه حزب اخوان به عنوان حزبي اسلامي در مسند قدرت با آن مواجه خواهد شد؛ چالش‌هايي كه نوع پاسخ‌گويي به آنها هم مي‌تواند در تحول اسلام سياسي موثر باشد و هم نقطه عطف اساسي ديگري در تاريخ ايديولوژيك حزب به شمار آيد.