ارزيابي باقي‌مانده سديم هيدروسولفيت در محصول قند واحدهاي توليدي استان زنجان و بررسي امكان اندازه گيري جايگزين

Evaluation of sodium hydrosulfite residue in sugar crop in Zanjan province and investigation the new alternative method for determination

سديم هيدروسولفيت يا بلانكيت (Na2S2O4) به عنوان يك ماده رنگ زداي شيميايي در صنعت قندريزي استفاده مي شود. به سبب سميت اين ماده شيميايي در مطالعه حاضر از روش حساس و دقيق پلاروگرافي جهت سنجش باقي‌مانده بلانكيت در قند استفاده شد. نتيجه‌بدست آمده از اين روش با روش يدسنجي به عنوان روش معمول اندازه‌گيري در آزمايشگاه‌هاي مرجع، مورد مقايسه قرار گرفت. از ميان كارخانه هاي قندريزي فعال استان زنجان، 17 نمونه قند (با سه تكرار از توليدهاي مختلف) از هر واحد توليدي طبق روش نمونه‌برداري استاندارد ايران انتخاب شد. سنجش پلاروگرافي نشان داد، مقدار باقي‌مانده بلانكيت در نمونه‌هاي قند در محدوده كم تر از 40/1 تا ppm 24/13 تغيير مي كند. با اين حال در 6 درصد نمونه هاي برداشت شده، مقدار بلانكيت بيش‌تر از بيشينه مجاز (ppm 10) مي‌باشد. بررسي آماري داده هاي روش پلاروگرافي نشان داد، كارخانه-هاي قندريزي از نظر مقدار ميانگين محتوي باقيمانده بلانكيت اختلاف معني‌داري داشتند. محتوي بلانكيت در 19 نمونه به صورت اتفاقي به روش يدسنجي نيز تعيين مقدار گرديد. مقايسه‌ي بين دو روش نشان داد، روش يدسنجي ميزان باقيمانده بلانكيت را بيش تر از حد معمول نشان مي دهد. داده-هاي حاصل از سنجش ميزان باقي‌مانده بلانكيت به روش پلاروگرافي با روش يدسنجي، اختلاف معني داري داشته و نتايج نشان مي‌دهد كه روش پلاروگرافي از صحت و دقت مناسب‌تري برخوردار است.

Sodium hydrosulfite/blanket is used as a decolorizing agent for the bleaching of produced sugar in the sugar industry. Due to sensitivity of using this chemical substance with defined allowed range in sugar product, the sensitive and exact method of voltammetry/polarography was used to measure the residual blanket in this product and moreover, its results were compared with titration method as a common method for measurement of this substance in reference laboratories. Among the active sugar plants in Zanjan province, three different samples of loaf sugar batch were selected from each production unit based on sampling method of Standard and Industrial Research of Iran and all samples were evaluated using polarography 797 VA Computrace. Then, some of the samples evaluated by the polarography method were also checked with titration method and the results of the two methods were compared with each other. Statistical analysis of obtained data from polarography method shows that various sugar factories have different average sugar content values in blanket residual. Comparative system shows that titration method gives a more than usual response to the amount of blanket residual. Polarography method shows that the dithionite content in the samples ranged from < 1.40 to 13.24 ppm. However, in 6 percent of obtained samples from different plants, amount of blanket is more than allowable maximum (10 ppm). Comparing the results obtained from assessment of blanket residual amount in polarography method with titration method, shows significant differences between methods.