ضرورت همكاري روانپزشكان و روان شناسان با مقامات قضايي در رسيدگي به دفاع اكراه/ اجبار و اضطرار

The requirement of psychiatrists’ and psychologists’cooperation with the prosecution authorities in addressing the defense of duress/compulsion and necessity

زمينه و هدف: براي وقوع يك جرم اجتماع سه عنصر قانوني، مادي و رواني لازم است. عنصر رواني همان قصد و نيت مجرمانه است كه بايستي توسط مقام تعقيب به اثبات برسد. يكي از مواردي كه طي آن عنصر رواني جرم مخدوش مي شود ارتكاب جرم تحت شرايط اكراه/ اجبار و اضطرار است. در اين حالت مرتكب مدعي مي شود در ارتكاب جرم رضايت و اختيار نداشته است. بررسي شرايطي كه طي آن و با توجه به شخصيت مرتكب اختيار مخدوش مي شود اهميت بسزايي دارد. مواد و روش كار: روش پژوهش در اين نوشتاركتابخانه اي – تحليلي و تطبيقي است. پس از جمع آوري منابع (كتابها، مقالات و قوانين) مرتبط با موضوع به بررسي و تحليل مطالب پرداختيم. يافته ها: نتيجه بررسي ها نشان داد كه اولاً دفاع اكراه/ اجبار و اضطرار در دو نظام حقوقي ايران و كامن لا در صورت اثبات به عنوان دفاع كامل پذيرفته شده است و ثانياً اينكه منشا اكراه/ اجبار هميشه انسان است و منشا اضطرار هميشه اوضاع و احوال مادي و بيروني مي باشد. با توجه به تفاوت ويزگي هاي جسماني، رواني و عاطفي افراد، تاثير شرايط اكراه/ اجبار و اضطرار روي افراد مختلف متفاوت است. نتيجه گيري: در هر دو نظام حقوقي ايران و كامن لا، دفاع اكراه/ اجبار در صورت اعتبار باعث زايل شدن مسوليت هاي كيفري و مدني مي شود. در حقوق كامن لا بر خلاف ايران دفاع اضطرار در صورت اعتبار علاوه بر زايل كردن مسوليت كيفري، مسوليت مدني را نيز از بين مي برد. به دليل اهميت تفاوت هاي فردي و ويژگي هاي شخصيتي افراد در تاثير پذيري تحت شرايط اكراه/ اجبار و اضطرار و در راستاي اجراي عدالت كيفري استفاده از نظرات تخصصي روانپزشكان و روانشناسان در كنار تخصص حقوقي مقامات قضايي ضروري است.

Background & Objectives: Three elements - legal, physical and mental – are required to commit a crime. The mental element or guilty intent must be proved by the prosecution. Commitment of crimes under duress and necessity causes not to form the required mental element. This is where the defendant claim that he/she was not consent and has not free will in committing the crime. Considering the circumstances and personality affecting the free will is of much importance. Materials and Methods: This is a comparative – analytical library study. To do so, after collecting related books, articles and codes they were compared and analyzed. Results: The survey results that the defense of duress and necessity are accepted in both Iran’s and common law systems and if established, is a complete defense. Human being is always the source of duress, while circumstance is the source of necessity. Based on the differences in physical, mental and feeling features, the impact of duress and necessity are different on people. Conclusion: Duress if proved, spoils criminal and civil liability. In common law, contrary to Iran, the defense of necessity if valid, will spoil both criminal and civil responsibility. Individual differences and personality distinctions influenced by duress and necessity are so important that to apply criminal justice the prosecution officials must have psychologists’ and psycho rapists’ scientific comment.