اسطوره‌شناسي ساختاري، طرحي كارآمد براي تبيين اسطوره‌‌هاي هند و ايراني تحليل نمونه: داستان جمشيد

Structural Mythology, an efficient model to explain Indo-Iranian myths Analysis of Jamshid’s story as an example

بر اساس ديدگاه اسطوره‌شناسي ساختاري، اسطوره‌ها از طريق عناصر ميانجيي كه ارايه مي‌كند، مي‌كوشد تضادّي را از ميان بردارد كه ميان جفت‌هاي متقابل برقرار است. عناصر ميانجي مزبور در مسير اين تقابل، پيوسته در رفت و آمد است و مي‌كوشد از طريق مبارزه و يا آميختگي با يك سو يا هر دو سوي تقابل، راه وحدتي بيابد تا تضادّ موجود را خنثي يا دست‌كم كم‌رنگ‌تر كند. در اين نوشته به معرّفي نظريه ساختاري لوي‌استروس در تحليل اسطوره خواهيم پرداخت و با تحليل نمونه‌وار داستان جمشيد، ميزان كاربرد نظريه را در بررسي اسطوره‌هاي ايراني نشان خواهيم داد. بر اين اساس، يمه/جم اسطوره‌اي است كه براي بيان كوشش ذهن هندوايراني در رفع تقابل مرگ و زندگي شكل گرفته است و پس از رفت و برگشت در دو سوي تقابل؛ يعني تعارض ميان اصل ميرايي انسان و آرزوي دست‌يابي به زندگاني جاويدان، اگرچه نمي‌تواند تناقض موجود را بتمامي از ميان بردارد، در نهايت به تجسّمي آميخته از هر دو مفهوم مرگ و زندگي بدل مي‌شود كه آن را «مرگ زنده» ناميده‌ايم.

According to the structural mythology approach, myths through the intermediary elements that they present try to remove the conflict that exists between the binary opposites. These intermediary elements constantly go to and fro from one opposite to the other so that through struggle and merging with one side or both sides find a unity to neutralize the existing conflict or rather make them less pronounced. This essay introduces the structural theory of Levi-Strauss in myth analysis and applies it to Jamshid’s story as an example to illustrate to what extent this theory functions in analysis of Persian myths. Accordingly Yameh/ Jam is a myth formed in the minds of Indians and Iranians to try and overcome the conflict between life and death by a return journey to both ends, that is man’s mortality and a wish to attain everlasting life. Although the myth cannot overcome the existing conflict completely, eventually it turns into a manifested hybrid of both the concept of life and death which was named “live death”.