حضور ساسانيان در كرانه‌هاي خليج فارس بر پايه گزارش‌هاي تاريخي و مطالعات باستان‌شناسي

Sasanian Presence on the Persian Gulf Coast Based on Historical Documents and Archaeological Investigations

كرانه‌هاي خليج فارس از آغازين سال‌هاي دوره ساساني شاهد حضور فرمانروايان مقتدر آن سلسله و اقدامات عمراني ايشان بوده است. پادشاهان ساساني، با پي ريختن شهرها و توسعه بخشيدن مراكز جمعيتي در كرانه‌هاي خليج فارس، از يك سو حاكميت خويش را بر آن مناطق تثبيت كردند و از سوي ديگر سنگري دفاعي در برابر دست اندازي مهاجمان فراهم ‌آوردند. علاوه بر گزارش‌هايي كه در متون تاريخي قبل از اسلام و قرون اوليه اسلامي مندرج است، يافته‌هاي باستان شناسي بر حضور جامعه و فرهنگ ساساني در كرانه‌هاي خليج فارس دلالت دارند و مواد فرهنگي دوره ساساني گوياي روابط اجتماعي و اقتصادي جوامع ساكن در منطقه مورد مطالعه است. بافت شهرها، ساختار سازه‌هاي معماري، گونه غالب ظروف سفالين، سكه‌ها و مهرها، هر يك نشانه اي از روابط و مناسبات جاري در جوامع دوره ساساني در كرانه‌هاي خليج فارس ارايه مي‌دهند. بر اين اساس، مي‌توان گفت جمعيت‌هايي كه در كرانه‌هاي خليج فارس مستقر بوده‌اند، از اقتصادي بر پايه تجارت و بازرگاني داشته‌اند و برج‌ها و قلعه‌هاي استوار، امنيت ايشان را در برابر هجوم بيگانگان تامين مي‌كرده است.

The Sasanian settlements located Persian Gulf shores proving the economic-political sovereignty of Iran over the Persian Gulf through preislamic era denotes commercial relations between Iran and other regions. The remains of Sasanian sites and scattered ceramic sherds help us to apprehend the history of the socio-political organization of the Persian Gulf sphere and recognize the interactions between ancient ports and cities. In the paper after a historical introduction about Sasanian Persian Gulf, we have studied the archaeological evidences of Sasanian settlements in both Persian and Arabian shores of Persian Gulf.