لايه‌هاي روش‌شناختيِ منطق استفهامي و كاربرد آن در تحليل نظام‌هاي رده‌بندي دانش

Methodological Levels of Abductive Logic and Itʹʹs Application in Analyzing Knowledge Classification Systems

در اين مقاله بر مفهوم «روش‌شناسي» و تفاوت آن با «روش» تاكيد مي‌شود و در چارچوب اين تفاوت‌گذاري، لايه‌هاي دخيل در پژوهشِ استفهامي مشخص مي‌گردد. هدف، آن است كه با مشخص‌كردن اين لايه‌ها، زمينه كاربرد منطق استفهامي در تحليل نظام‌هاي رده‌بندي دانش، به‌عنوان بديلي براي منطق استقرايي و قياسي كه نوعاً منطق اغلب پژوهش‌ها در اين حوزه هستند، ارايه شود. منطق استفهامي به دنبالِ تبيينِ واقعيتِ مستقل از كنشگرانِ اجتماعي نيست، بلكه قصدِ فهمِ نحوه برساختِ پديدارهاي اجتماعيِ اين كنشگران را دارد. اين مواجهه تفسيرانگارانه و برساخت‌انگارانه كمك مي‌كند رده‌بندي دانش را به‌عنوان يك برساختِ اجتماعي تحليل كنيم. چنين تحليلي نشان مي‌دهد كه نظام‌هاي رده‌بندي، نظام‌هاي عينيِ مطلقِ استعلايافته از زمان و مكان نيستند، بلكه نظام‌هايي هستند كه شرايطِ فرهنگي و اجتماعيِ حاكم بر توليدشان، آنها را مقيد و مشروط مي‌سازد. هر نظامِ رده‌بنديِ دانش، محدود به حدودِ هستي‌شناختي و معرفت‌شناختي خاص خودش است و بايد رده‌بندي‌هاي «ديگر»، مبتني بر حدود هستي‌شناختي و معرفت‌شناختيِ «ديگر» را نيز به ‌رسميت شناخت و برايشان حق حيات قايل شد. از طريق معرفي لايه‌هاي روش‌شناختي، منطق استفهامي راه‌هاي بديل و جديدي را براي بررسي و تحليل نظام‌هاي رده‌بندي دانش، به‌عنوان سازه‌هايي تفسيري و معنايي، پيش پاي متخصصان و حرفه‌مندان كتابداري و اطلاع‌رساني مي‌گذارد.

This paper distinguishes between “methodology” and “method” and discusses methodological levels of abductive logic as related to the knowledge classification systems. The purpose is to clarify the application of abductive logic for analyzing knowledge classification systems as an alternative for mainstream logics in the field, i.e. inductive and deductive logic. Methodology used in this paper is conceptual analysis. Abductive logic approaches reality as a social construction. It is obviously an interpretative and constructivist approach. Therefore, its aim is to understand the social phenomena that socially constructed by social agents. Therefore, any given knowledge classification system is a socially constructed phenomenon reflecting subjective biases and prejudices of its creators. Knowledge classification systems aren’t innocent objective systems. They are systems that are determined and restricted by cultural and social forces operating as their conditions of production. Every classification system has some kind of ontological and epistemological commitment. Therefore, we should recognize “alternative” classification systems based on “alternative” ontological and epistemological commitments, as legitimate as current mainstream classification systems. The paper introduces methodological levels of abductive logic and provides LIS professionals with a new and alternative way for analyzing knowledge classification systems as interpretative and semantic social constructions.