«امامت» و موضوع تمدن اسلامي (سيري تحليلي از حضرت ابراهيم(ع) تا حضرت رضا(ع))

Imamate and Islamic Civilization: An Analytical Journey from Prophet Abraham to Imam Reza

بعثت پيامبران و جانشينان ايشان در شرايط زماني و مكاني گوناگوني روي داده و از جمله علل آن، تعليم شرايط گوناگون زندگي به انسان‌هاي پيرو دعوت انبياست. دعوت و مجاهدت يك پيامبر به موضوع طغيان سياسي پيوند مي‌خورد و دعوت پيامبر ديگري به فساد اقتصادي و ديگري به انحطاط اخلاقي. در ميان انبيا و اوصياي الهي، نام دو امام را با موضوع تمدن، سياست و فرهنگ امت اسلامي و بشري مي‌توان قرين يافت: حضرت ابراهيم(ع) و حضرت رضا(ع). در ميان اين دو شخصيت الهي كه در دو منتهي‌اليهِ زماني و مكاني نيز ايستاده‌اند، جدا از ارتباط نسَبي، شباهت‌هاي درخور توجهي مي‌توان يافت كه از جمله آنها، حضور در دو حوزه مهم تمدني، سروكار داشتن با دو دستگاه سياسي زيرك و طغيانگر، سير گسترده جغرافيايي و بين‌المللي، سروكار داشتن اديان و مذاهب گوناگون با ايشان و موضوع مناظره‌ها و احتجاجات است. مقاله حاضر مقايسه‌اي ميان سيره اين دو امام با نگاه فرهنگي و تمدني است. در اين مقاله امام رضا(ع) را امامي مي‌يابيم كه با توجه به اقتضايات زمان، ميراث‌دار برتر سيره و سنت پدر و پيشواي امم، يعني ابراهيم حنيف، است. روشن است كه بازخواني فرهنگي و تمدني سيره پيشوايان، از نيازهاي اساسي امت اسلامي در مقطع حساس و سرنوشت‌ساز كنوني است.

Prophets and their successors are chosen in different times and places. A reason to this is to teach various life conditions to the followers. One prophetʹs invitation and endeavor became connected to political turmoil and anotherʹs to economic corruption while oneʹs to moral decline. Among divine Prophets and Imams, two are deeply connected to issues of civilization, politics and culture of both Islam and humanity: Abraham and Imam Reza. In these two divine characters, though standing in two time and place extremes, remarkable similarities can be found besides their relativeness including their presence in two important civilizations, dealing with two rebellious political systems, broad geographical and international courses, dealing with various religions and the issue of debates and arguments. This article is a comparison between the menology of these two characters from cultural and civilization points of view. In this article, we see Imam Reza as a rightful heir to the father and leader of all Imams, Abraham (PBUH) given the requirements of time. Obviously, cultural and civilization review of Imamʹs menologies is a fundamental need for Islamic nations in the current critical and decisive period.