زيگورات؛ يك سازه ي تمثيلي

از دوران كهن بشر به اين حقيقت پي برده بود كه كوهستان نقش مهمي در توليد آب و باران دارد و منابع آب و تراوش آنها به صورت چشمه در كوه ها به وفور يافت مي شد. آب چنانكه مي دانيم پيوند تنگاتنگي با شكل گيري تمدن ها داشته است. نطفه ي شكل گيري و جايگاه ويژه ي كوه و كوهستان در ذهن بشر گذشته را بايد در اين امر جستجو كرد. علاوه بر اين پناهگاه هاي سنگي متعدد و غار هاي مسكوني كه از رهگذر فعاليت هاي باستان شناسي شناخته شده همه در كوه ها و كوهستان جاي داشته اند. از اين نكته نيز نبايد غافل شد كه ابزار سنگي بشر پارينه، سنگ است و منبع سنگ، كوه. كوه در انديشه هاي اساطيري جايگاه خدايان است، در يونان بلندترين كوه المپ(Olympe) بود كه زيارتگاه زئوس خداي خدايان در اين كوه قرار داشت. در واقع مي توان گفت كه پناه جستن خدايان به كوه و توليد مثل آنان در كوه و اقامتشان بر كوه از قديم نمايانگر اهميت و تقدس كوه بوده است. اما در سرزمين سومرو بابل در جنوب بين النهرين، به دليل اينكه كوه مهمي وجود نداشت عبادتگاه هاي خود را كوه آسـا مي ساختند، از جمله برج بابل را كه شبيه كوه بود. در واقع زيگورات ها و اهرام و معابد چندين طبقه ي بلند در همه جا نمادي از كوه بوده اند و اين پربيراه نيز نخواهد بود زيرا همانگونه كه پس از ابداع خط و كتابت هيچ نشانه و حرفي بي جهت و از روي تفنن به كار نمي رفت پيش از آن نيز هيچ تصويري و حتي هيچ خطي بر سفالينه ها، مهرها، صخره ي كوه ها و ديواره ي غارها نيز از روي تفنن و صرفاً براي تزيين نقش نمي بسته است. در اين ميان شيوه ي معماري نيز حكمتي داشته و در پس آن معنايي نهفته بوده است