نقش متغيرهاي كارايي خانواده، حرمت خود، خودكارآمدي و شخصيت در پيش‌بيني انگيزش پيشرفت تحصيلي

The Effect of Family Function, Self-Esteem, Self-Efficacy and Personality Type on Prediction of Academic Achievement Motivation

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش متغیرهای كارایی خانواده، حرمت خود، خودكارآمدی و شخصیت در انگیزش پیشرفت تحصیلی ‌در دانش‌آموزان انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعة آماری كلیة دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در دورة متوسطه شهر سمنان در سال تحصیلی 1390 بودند. 400 دانش‌آموز دورة دبیرستان از شهر سمنان با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. پس ازكنارگذاشتن پرسشنامه‌های ناقص در نهایت 371 پرسشنامه تجزیه و تحلیل شد. پرسشنامه‌های پژوهش شامل پرسشنامة انگیزش پیشرفت تحصیلی بحرانی (1372)، خودكارآمدی شوارزر و جروسالم(1981)، حرمت خود روزنبرگ(1965)، كارایی خانواده نجاریان (1374) و شخصیت آیزنگ- فرم كوتاه (1985) بود. نتایج نشان داد كه بین انگیزش پیشرفت تحصیلی با كارآیی خانواده و مؤلّفه‌های آن، حرمت خود، برون‌گرایی و خودكارآمدی رابطة مثبت معنادار وجود دارد. همچنین بین روان‌رنجور‌خویی با انگیزش پیشرفت تحصیلی رابطة منفی معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد كه كارآیی خانواده، خودكارآمدی، برون‌گرایی، حرمت خود و روان‌رنجور‌خویی به ترتیب نقش مهم و معناداری در تبیین انگیزش پیشرفت تحصیلی دارند. درمجموع این متغیرها 33 % از واریانس انگیزش پیشرفت تحصیلی را تبیین می‌كنند. بنابراین، در افزایش انگیزش تحصیلی باید این متغیرها را در برنامه‌ریزی و سیاست‌های آموزشی و پرورشی مد نظر قرار داد.

The present research aimed at studying the role of family function, self-esteem, self-efficacy and personality type in the prediction of academic achievement motivation. The method of this research was descriptive–correlational. The research population included all Semnan high school students in 1390 academic year. Out of this population, 400 high school students were selected by cluster random sampling. The instruments used for the purpose of data collection were Bahrani’s motivation of academic achievement questionnaire (1372), the general self-efficacy scale of Schwarzer and Jerusalem (1981), Rosenberg self-esteem scale (1965), Najarian’s family function questionnaire (1374), Eysenck personality inventory (short form) (1982). The results showed a significant positive relationship between academic achievement motivation with family function and its related components, self-esteem, extraversion and self-efficacy. Also, there was a significant negative relationship between neuroticism and academic achievement motivation. The results of step-wise regression analysis showed that family function, self-efficacy, extraversion, self-esteem and neuroticism respectively have an important and significant role in the prediction of academic achievement motivation. Generally, the variables explained 33% of motivation of academic achievement variance.