برهم‌كنش IBA و كود زيستي بر ريشه‌زايي قلمه‌ اكاليپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh)

Interaction of IBA and Bio-Fertilizer on Rooting of Eucalyptus Cuttings

یكی از روش­های تكثیر گیاه اكالیپتوس(Eucalyptus camaldulensis Dehnh)  از طریق قلمه است. با این وجود قلمه‌های این گیاه به راحتی ریشه‌دار نشده و معمولاً نیاز به تیمارهای هورمونی ویژه دارند. در یك پژوهش گلخانه­ای به­منظور بررسی برهم كنش هورمون اكسین و روش تغذیه كودی در فرایند ریشه­زایی، تأثیر غلظت‌های مختلف IBA و دو نوع كود زیستی (بارور و نیتروكسین) به همراه كود محلول معدنی (شیمیایی) بر ریشه‌زایی قلمه‌های اكالیپتوس مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در قالب آزمایش فاكتوریل بر پایه طرح كاملاً تصادفی با دو فاكتور اكسینIBA  (در پنج سطح، شامل غلظت‌های صفر، 500، 1000، 2000 و 4000 ppm) و تغذیه كودی (در چهار سطح شامل 1- كود بارور + نصف كود كامل معدنی،2- نیتروكسین + نصف كود كامل معدنی، 3- نصف كود كامل معدنی و 4-كود كامل معدنی) در پنج تكرار انجام گرفت. صفاتی از قبیل تعداد‌ ریشه، طول‌ ریشه، وزن ‌تر ریشه، وزن خشك ریشه و درصد ریشه‌زایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به­دست آمده نشان داد كه استفاده از كودهای بیولوژیك  باعث افزایش معنی‌دار در بروز صفات مورد اندازه­گیری نسبت به تیمار با كود شیمیایی شدند. برهمكنش بین كود زیستی و IBA روی تمام صفات مورد ارزیابی معنی­دار بود به­طوری­كه استفاده از مقادیر نسبتاً پایین هورمون  IBAبه غلظت ppm 500 به­همراه كودهای زیستی سبب ایجاد بیشترین وزن خشك ریشه شدند و بـه تبع آن ریشـه­های ضخیم­تری تولید شد. مصرف مقادیر نسبتاً بالای اكسینIBA  به غلظت ppm 2000 همراه با كودهای زیستی به‌صورت توأم، بیشترین درصد ریشه­زایی را در قلمه‌ها نسبت به استفاده از كودهای شیمیایی به همراه داشت. غلظت 500 ppm باعث افزایش میانگین صفات وزن تر و وزن خشك ریشه گردید. در نتیجه ریشه­های قطورتری تشكیل شدند. با توجه به این ضخیم­تر بودن ریشه­ها ریسك جابجایی نهال كاهش می­یابد. برهم كنش (اثر متقابل) هورمون 2000 ppm به‌همراه  هر دو نوع كود زیستی درصد ریشه‌زایی را افزایش داد. بنابراین، این تركیبات همسو با هورمون، قابلیت ریشه­زایی را افزایش می­دهند.

The use of cuttings is one of the propagation techniques for Eucalyptus cloning. In this regard, cuttings of this plant root not simply and need usually some special hormonal treatments. A greenhouse experiment was conducted to evaluate the involvement between auxin and fertilization method in rooting process of Eucalyptus cuttings. In the present work, the influence of IBA (Indole-3-butyric acid) and bio-fertilizers on root initiation of Eucalyptus cuttings was investigated. A completely randomized design was adopted in a factorial experiment with five levels of IBA (0, 500, 1000,2000 and 4000 ppm) and four levels of bio-fertilizer (1- Barvar2 + half mineral fertilizer, 2- Nitroxin + half mineral fertilizer, 3-half mineral fertilizer and 4- complete mineral fertilizer) with five replications. The traits including: root number, root length, root fresh weight, root dry weight and rooting percentage were measured. Results showed a significant increasing in the trait expression using bio-fertilizers compared to using chemical fertilizer.The interaction between bio-fertilizer and IBA were significant for all investigated traits so that the application of relatively low doses of IBA concentration (500 ppm) with bio-fertilizers led to the greatest root dry weight and consequently, thicker roots were produced. Relatively high doses of auxin IBA concentration (2000 ppm) combined with bio-fertilizers resulted to the highest percentage of root initiation in cuttings. IBA concentration of 500 ppm caused increment in means of root dry and fresh weight. Thicker roots were produced, consequently. In spite of thicker roots, it was decreased risk of stock movement. The interaction between IBA 2000 ppm with both bio-fertilizers increased in rooting percentage. Therefore, these components with hormones enhance rooting capacity.