عوامل پيشگويي‌كننده رفتار خودآزمايي پستان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي و محور كنترل سلامت در زنان 20 تا 50 سال

Predicting Factors of Breast Self-Examination based on Health Belief Model and Locus of Control among Women Aged 20-50 Years

  زمينه و هدف : اگرچه خودآزمايی پستان به عنوان روشی برای غربالگری سرطان پستان چندان توصيه نمی شود، اما آموزش و اجرای آن راهی برای ارتقای سلامت بوده است، زيرا كه آگاهی و نگرش لازم جهت اجرای روش‌های غربالگری مناسب از جمله ماموگرافی و معاينه بالينی پستان را مهيا می نمايد. هدف مطالعه حاضر تعيين عوامل پيشگويی‌كننده خودآزمايی پستان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و محور كنترل سلامت در زنان 20تا 50 سال می باشد .   روش بررسی : در اين مطالعه مقطعی تعداد 400 زن به روش نمونه‌گيری در دسترس از مراكز بهداشتی- درمانی منتخب شهر بوشهر در سال 1391 انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده ها از 4 پرسشنامه­ Champion ، محوركنترل سلامت، پرسشنامه ويژگی‌های فردی و سنجش عملكرد استفاده شد. تحليل داده­ها در نرم‌افزار SPSS و با استفاده از آزمون‌های آماری تی مستقل، كای دو، تحليل رگرسيون لجستيك و خطی صورت گرفت.   يافته ها : نتايج نشان داد كه تنها 9/10% از زنان به طور منظم اقدام به انجام خودآزمايی می‌نمايند. سازه خودكارآمدی درك شده پيشگويی‌كننده قوی بود (863/1= Exp(B) ) كه به صورت مستقيم با رفتار خودآزمايی پستان در ارتباط بود. متغير آگاهی به صورت مستقيم و غيرمستقيم بر رفتار خودآزمايی تاثير می‌گذاشت و محور كنترل سلامت پيشگويی‌كننده رفتار خودآزمايی پستان نبود.   نتيجه گيری : با توجه به نتايج مطالعه توصيه می‌شود جهت ارتقای رفتار خودآزمايی پستان، افزايش خودكارآمدی به ويژه برای زنان جوان مد نظر قرار گرفته و آگاهی در مورد سرطان نيز افزايش داده شود.   

  Background & Aim: Although breast self-examination (BSE) is no longer recommended for screening of breast cancer, its training and practicing is a gateway to health promotion and provides women with knowledge and attitudes that set the stage for clinical breast examination and mammography screening later in life. The aim of this study was to recognize predicting factors of the BSE based on the Health Belief Model (HBM) and the locus of control model among women aged 20-50 years old.   Methods & Materials : Inthis cross-sectional study,400 women were selected through theconvenience sampling method from health centers. Data were collected using four questionnaires including the Champion’s Scale, health locus of control, and demographic and functional questionnaires. Data were analyzed in the SPSS using independent T-test, Chi-squared test, logistic and linear regression models.   Results: The results showed that 10.9% of the participants reported performing BSE regularly. Perceived self-efficacy was the strongest positive predictor in the BSE performance (Exp (B) =1.863). Awareness had direct and indirect effects on the BSE. The locus of control did not predict the BSE (p=0.05).   Conclusion : Improving self-efficacy, especially in young women, and increasing awareness about cancer among women is necessary to increase the rate of the BSE.