پديد آورندگان :
پورعباسي، عطااله نويسنده كميته تحقيق و توسعه، حوزه معاونت آموزشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، تهران، ايران. PourAbbasi, Ataolah , حشمت، رامين نويسنده مركز تحقيقات بيماري‌هاي صعب‌العلاج، پژوهشكده علوم سلولي مولكولي، پژوهشگاه علوم غدد و متابوليسم، دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران، ايران. Heshmat, Ramin , رجبي، فاطمه نويسنده مركز تحقيقات توسعه سياست‌هاي دانشگاه، دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران، ايران. Rajabi, Fatemeh , حيدرزاده، آبتين نويسنده دانشگاه علوم پزشكي گيلان، گيلان، ايران. Heydarzadeh, Abtin , آقايي ميبدي، حميدرضا نويسنده پژوهشكده علوم باليني غدد و متابوليسم، پژوهشگاه علوم غدد و متابوليسم، دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران، ايران. Aghaeii Meybodi, Hammidreza , قميان، زهره نويسنده دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران، ايران. Ghomian, Zohreh , خيري، زهرا نويسنده كميته تحقيق و توسعه حوزه معاونت آموزشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، تهران، ايران. Kheyri, Zahra , لاريجاني، باقر نويسنده پژوهشگاه علوم غدد و متابوليسم، دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران، ايران. Larijani, Bagher
چكيده فارسي :
نظام سلامت جمهوري اسلامي ايران بر اساس اسناد بالادستي موجود به خصوص سياست‌هاي كلان ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري، به عنوان متولي آموزش و تربيت منابع انساني حوزه سلامت شناخته شده و در اين راستا وظيفه سنگيني را بر دوش دارد. با توجه به گسترش قابل ملاحظه دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و موسسات آموزش عالي سلامت در كشور، خوشبختانه زيرساخت‌هاي مناسبي براي ارتقاي كمي و كيفي آموزش عالي در حوزه سلامت فراهم است كه براي بهره‌مندي از اين بستر، ترسيم نقشه راهي روشن و مبتني بر شواهد و اسناد بالادستي امري ضروري و اجتناب‌ناپذير است.
برنامه جامع آموزش عالي نظام سلامت در راستاي تحقق اهداف برنامه تحول نظام سلامت، سندي راهبردي است كه بر مبناي اسناد بالادستي از جمله چشم‌انداز ايران 1404(1)، نقشه جامع علمي كشور(2)، نقشه جامع علمي سلامت(3) و برنامه تحول نظام سلامت تدوين گرديد. سطوح برنامه‌ريزي در اين سند مبتني بر روش‌شناسي تدوين نقشه جامع علمي سلامت(4) و مشتمل بر ماموريت، چشم‌انداز، بينش‌ها و ارزش‌ها، 12 سياست كلي و 68 راهبرد براي تحقق هر سياست مي‌باشد. همچنين ترجمان تحقق اين سند در برنامه تحول نظام سلامت مشتمل بر دستاوردهاي كوتاه‌مدت، ميان مدت و درازمدت نيز براي هر سياست آورده شده است. اين سند با استفاده از مدل پانل متخصصان (expert panel) و با مشاركت 7 نفر از كارشناسان و صاحب‌نظران حوزه آموزش پزشكي به صورت اوليه تدوين گرديد. نهادينه‌سازي رويكرد آموزش پاسخ‌گو در نظام سلامت، گسترش عدالت در آموزش عالي سلامت، توسعه دانش‌هاي نوين با تاكيد بر حيطه‌هاي ميان رشته‌اي و تمركز بر علوم و فناوري‌هاي نوين، حضور در عرصه‌هاي آموزشي منطقه‌اي و جهاني، شبكه‌سازي در نظام آموزش عالي سلامت، سامان‌دهي بيمارستان‌ها و مراكز آموزشي درماني، نهادينه‌سازي اخلاق حرفه‌اي، بهره‌مندي از فناوري‌هاي نوين در آموزش عالي سلامت، ارتقاي منابع انساني بخش آموزش عالي سلامت، تمركززدايي در نظام آموزش عالي سلامت، خلق ثروت دانش بنيان در عرصه آموزش عالي سلامت و توليد و بومي‌سازي شواهد معتبر علمي براي ارتقاي آموزش عالي سلامت (آموزش‌پژوهي) سياست‌هاي دوازده‌گانه نظام آموزش عالي سلامت هستند كه در اين سند به آنها پرداخته شده است.
ويرايش اوليه جهت ارايه بازخورد در شوراي مديران حوزه معاونت آموزشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و ويرايش دوم بر اساس پيشنهادها تدوين شد. ويرايش دوم در جلسه‌اي با حضور معاونان و مديران ارشد وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشكي مطرح و مجدداً بازخوردهاي اصلاحي گردآوري و بر مبناي آن ويرايش سوم تدوين شد و اين ويرايش به عنوان نسخه مصوب شوراي معاونان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تلقي و به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و ساير موسسات آموزش عالي سلامت ابلاغ گرديد و از ايشان خواسته شد تا برنامه عملياتي دانشگاه را براي تحقق سياست‌هاي اين برنامه در حوزه آن دانشگاه تدوين نمايند.
امروز برنامه‌ريزي‌هاي كلان از مجراي تدوين نقشه راه، گامي اساسي در حيطه‌هاي مختلف است كه به سياست‌گذاران آن حيطه‌ها كمك مي‌كند تا گام‌هاي بعدي براي ارتقا را محكم‌تر و مبتني بر برنامه و تفكر جمعي بردارند. تدوين نقشه راه در عرصه‌هاي صنعت و خدمات متعددي به عنوان يك روش برنامه‌ريزي مورد استفاده قرار گرفته است(5تا7).
از سوي ديگر سازمان‌دهي و ايجاد تشكيلات به منظور پياده‌سازي سياست‌ها و برنامه‌هاي مندرج در نقشه راه نيز از ديگر اقدامات مهم براي به ثمر نشستن نقشه راه است(8) كه به نظر مي‌رسد بستر فراهم شده از مجراي پياده‌سازي سند آمايش سرزميني آموزش عالي سلامت به تحقق اين برنامه كمك شاياني خواهد كرد(9). مسلماً مشاركت فكري و عملي صاحب‌نظران حوزه آموزش عالي سلامت از مجراي ارايه بازخوردهاي اصلاحي به ارتقاي ساختار و محتواي برنامه خواهد انجاميد. لذا بدين‌منظور نسخه الكترونيك برنامه جامع آموزش عالي سلامت به پيوست اين نوشتار خدمت همه صاحب‌نظران و كارشناسان ارايه مي‌گردد.
جزييات روش‌شناختي و اقدامات انجام شده در زمينه تدوين برنامه جامع حوزه آموزش عالي نظام سلامت در نوشتاري ديگر ارايه خواهد شد.
