تنوع ژنتيكي ژرم پلاسم لوبيا چشم بلبلي (Vigna unguiculata (L.)Walp) بر اساس صفات زراعي و مورفولوژيك

Genetic Diversity of Cowpea (Vigna unguiculata (L.)Walp) Germplasm Based on Agronomic and Morphological Traits

جهت بررسي تنوع ژنتيكي با صفات مورفولوژيك و تعيين روابط بين اين صفات، تعداد 32 ژنوتيپ لوبياي چشم‌بلبلي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در دو آزمايش جداگانه، در دو شرايط آبياري نرمال و تنش خشكي در مرحله رشد رويشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران، كرج، در سال 1392 مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس براي اكثر صفات معني‌دار بود كه نشان مي‌دهد تنوع بالايي براي صفات وجود داشت. تجزيه همبستگي ساده در شرايط تنش نشان داد صفات شاخص برداشت، وزن صددانه و عملكرد بيولوژيك در سطح احتمال يك درصد و صفت روز تا 50 درصد رسيدگي غلاف در سطح 5درصد با عملكرد همبستگي مثبت و معني‌دار داشتند. در شرايط نرمال وزن صددانه با تعداد دانه در غلاف همبستگي منفي و معني‌دار در سطح احتمال 5 درصد و همبستگي مثبت و معني‌دار در سطح احتمال 1درصد با عملكرد نشان داد. ميانگين، انحراف معيار، واريانس، دامنه تغييرات، ضريب تغييرات براي هر كدام از صفات بررسي شده در دو شرايط نرمال و تنش ، محاسبه شد و نتايج تنوع بالاي براي هر صفت نشان داد. نتايج حاصل از تجزيه به عامل‌ها بر مبناي چرخه وريماكس نشان داد كه در شرايط آبياري نرمال و تنش به ترتيب چهار و سه عامل در مجموع 33/83 و 22/75 درصد از كل تغييرات داده‌ها را توجيه كردند. براي تعيين روابط بين ژنوتيپ‌ها و تعيين دوري ونزديكي ژنوتيپ‌ها و گروه‌بندي آن‌ها بر مبناي صفات مورد بررسي، تجزيه خوشه‌اي با روش UPMGA انجام شد و در نهايت ژنوتيپ‌ها در چهار كلاستر مجزا گروه‌بندي شدند. با توجه به اين نتايج ژنوتيپ‌هاي30، 313، 196، 186، 393، 307، 23 و 37 كه عملكرد و اجزاي عملكرد بالاتري در شرايط نرمال و تنش خشكي داشتند به عنوان ژنوتيپ‌هاي برتر شناسايي شدند.

To study the genetic diversity using agronomic and morphological traits and to determine the relationship between these traits, 32 cowpea genotypes, were assessed in a randomized complete block design in tow experiments in normal irrigation and drought stress at vegetative stage, in agricultural research farm of University of Tehran, Karaj, in 2013. Analysis of variance showed a high variation for most traits among the genotypes. Results of simple correlation in drought stress condition showed that harvest index, 100 seed weight and biological yield (P? 0.01) and days to 50% maturity (P? 0.05) had positive correlation with seed yield. In normal irrigation condition, 100 seed weight had negative correlation with number of seeds per pod (P? 0.05) and positive correlation (P? 0.01) with seed yield. The mean, standard deviation, variance, range, phenotypic coefficient of variation for each traits in both normal and stress conditions were calculated and the results showed high diversity for each trait. The results of principal component analysis based on varimax cycle showed that in normal irrigation and stress, four and three components justified 83.33% and 75.22 % of the variations, respectively. To determine the relationship and distance between genotypes and grouping them based on traits, cluster analysis was performed using UPMGA method. It grouped genotypes into four clusters. Despite the high variability among genotypes, according to the results, genotype 30, 313, 196, 186, 49, 307, 232 and 37 with higher yield and yield components in normal irrigation and drough stress conditions were determined as superior genotypes.