بررسي اعتبار شرط ديانت و تابعيت گواه از منظر حقوق ايران و فقه اسلامي

Reflecting on the Validity of Religiosity and the Nationality of Affiantsʹʹ Conditions from the Perspective of Iranʹʹs Law and Islamic Jurisprudence

گواهي يكي از ادله اثبات دعواست كه علي القاعده در تمام نظام هاي حقوقي پذيرفته شده است. بديهي است هر نظام حقوقي براي اعتبار گواهي ممكن است افزون بر شرايط منطقي عمومي، شرايطي ويژه را نيز مورد توجه قرار دهد. از جمله اين شرايط يكي دين و مذهب و ديگري تابعيت و مليت مي‌تواند باشد. در نظام حقوقي ايران بر عنصر دين و مذهب تاكيد شده و بر اعتبار شرط «ايمان» تصريح شده است. تاكيد بر لزوم «شرط ايمان»، چه بسا ممكن است سبب پيدايش اين گمان گردد كه گواهان فاقد شرط «ايمان» به طور كلي بي اعتبار است در حالي كه مراجعه به فقه اسلامي اين گمان را مردود مي‌داند. مقاله ي حاضر با استناد به اصل يكصد و شصت و هفتم قانون اساسي مبني بر لزوم مراجعه به شريعت و فقه اسلامي در موارد سكوت و اجمال قانون، كوشش كرده است با مطالعه گواهي در دعاوي بين المذاهبي، بين الادياني و بين المللي از منظر فقه اسلامي و به ويژه فقه اماميه، جايگاه اعتبار گواهي فاقدان شرط ديانت و تابعيت را نشان دهد و در پايان پيشنهادي اصلاحي و تكميلي به قانونگذار ارايه نمايد.

Testimony is one of the certification for authenticating a lawsuit which has been accepted in all legal systems in principle. So clear that to validate the testimony each legal system may consider public reasonable conditions as well as specific conditions including religion and nationality as two most important ones among others. Religion has been mostly stressed in Iranʹs legal system and the validity of religiosity and faith is stipulated. Underscoring the condition of faith may cause this thought that the unfaithful affiants are invalid in general while referring to Islamic jurisprudence rejects this opinion. The present paper, by referring to the one hundred and sixty seventh principle of Iranʹs constitution which emphasizes referring to Islamic Sharia and jurisprudence in cases where the law is silent or very concise, by investigating international and religious lawsuits from the point of view of Islamic jurisprudence mainly Imamiah jurisprudence, attempted to show the position of validity of unfaithful affiantsʹ testimony. At last, it offered some suggestion to the legislature.