ويژگي‌هاي آوايي«ترجمه قرآن كريم به زبان طبري قديم»

Phonic Features in Translation of Quran

ويژگي‌هاي آوايي«ترجمه قرآن كريم به زبان طبري قديم» عباسعلي ابراهيمي تاريخ دريافت : 30/8/90 تاريخ تصويب: 14/12/91 چكيده زبان‌شناسان زبان‌هاي ايراني را از نظر تاريخي به سه دوره «باستان»، «ميانه» و «جديد» تقسيم كرده‌اند. زبان طبري يكي از زبان‌هاي دوره جديد است كه به‌طور طبيعي در ادامه زبان‌هاي ايراني ميانه قرار دارد. از آثار برجاي‌مانده از زبان طبري، نسخه خطي «ترجمه قرآن به زبان طبري» مكتوب درحدود قرن 9 و 10هجري قمري مي‌باشد. در اين مقاله بعضي از ويژگي‌هاي آوايي زبان طبري را در كتاب «ترجمه قرآن به زبان طبري» با گزينش حدود 2500 واژه بررسي كرده‌ايم. بررسي تحولات آوايي با توجه به «بسامد وقوع» و «تنوع نمونه‌ها» انجام گرفته است. در اين بررسي روشن شده كه اين اثر بعضي از خصوصيات زبان‌هاي ايراني دوره «ميانه» را در خود حفظ كرده است. اهميت اين موضوع زماني مشخص مي شود كه به اين نكته توجه كنيم كه «ترجمه قرآن به زبان طبري قديم» در حدود قرن 9 و 10هجري قمري تاليف شده است، در حالي كه دوره «ميانه» زبان‌هاي ايراني با سقوط سلسله ساساني در قرن اول هجري پايان يافته بود و بعد از گذشت حدود 900-800 سال از پايان دوره «ميانه»، هم چنان بعضي از خصوصيات اين دوره به‌ويژه ويژگي هاي آوايي آن در زبان طبري باقي مانده است. ازجمله اين تحولات آوايي مي‌توان به برخي از تغييرات آوايي مانند وجود «ج» به‌جاي «ز» مثل: «نماج» به‌جاي «نماز»، وجود «و» به‌جاي «گ» مثل: «وناه» به‌جاي «گناه»، وجود «و» به‌جاي «ب» مثل: «شتاو» به‌جاي «شتاب» اشاره كرد. اين ويژگي‌ها در زبان طبري امروز نيز ديده مي شود مانند وجود «و» به‌جاي «پ»، مثل: «چاروا» به‌جاي «چارپا» و... كه در متن مقاله به آنها اشاره كرده ايم. بررسي تحولات آوايي نشان مي‌‌دهد كه زبان طبري در طول چند قرن اخير از نظر آوايي دچار تغييرات زيادي شده است به گونه‌اي كه بعضي از واژگان موجود در اين متن براي گويشوران امروزي قابل‌فهم نيست. واژه‌هاي كليدي: تحولات زباني، تحولات آوايي، زبان طبري، متون طبري، قرآن طبري

Phonic Features in Translation of Quran in Tabari Language Abbasali Ebrahimi Received: 2011/11/21 Accepted: 2013/03/04 Abstract Historically, the linguists have divided the Iranian languages into three historical eras, (a) Ancient era, (b) Middle era, and (c) New era. The Tabari Language is one of the languages of the New era as the continuity of Middle era languages. One of the works from Tabari language is The Manuscript of of Quran Translation written in 9th and 10th centuries (lunar calendar). Choosing around 2500 words and lexicons, in this article we have studied the phonic features of Tabari language, and we have also studied the changes in terms of event frequency and sample varieties. In this study it was shown that this work well preserved some of the features of Iranian languages in the middle era and this is a very significant point because this book was written and compiled in the 9th and 10th centuries, while the Middle era and the Iranian languages ended by the collapse of Sasanian Dynasty .but there are still some signs and features in particular phonic features of it in Tabari language. Some of the changes regarding the phonic changes are the existence of letter J instead of Z, e.g Namaz pronounced Namaj (meaning prayer) or existence of letter G instead of V, e.g. Gonah pronounced Vonah (meaning sin) or existence of V instead of B, e.g. Shetab pronounced Shetav (meaning speed). These features are also seen in today’s Tabari language like the existence of V instead of P, e.g. Charpa pronounced Charva (meaning beast).The study on phonic changes shows that there have been many phonic changes in Tabari Language in such a way that many indigenous people cannot even understand the meaning of some words. Keywords: lingual Changes, phonic Changes, Tabari language, Tabari Quran ?