مباني تاويل در مكتب ابن‌عربي و نظرگاه علامه طباطبايي

The Fundamentals of Interpretation in Ibn Arabi’s School and Alameh Tabatabai’s Perspective

چكيده در ‌اين مقاله مباني تاويل در مكتب ابن‌عربي و نظرگاه علامه طباطبايي بررسي شده است. در عرفان، مقوله "تاويل" عنصر موثري در فهم قرآن و متون روايي است. آنچه در تاويل عرفاني به دست مي‌‌آيد معاني باطني‌اي است كه بدون حفظ ظواهر حجيت ندارد. نويسنده مي‌‌كوشد تا مباني‌انديشه عارف را در مقوله تاويل به دست آورد؛ افزون بر طرح مباني عرفاني تاويل، به طرح برخي شبهات پيرامون تاويل بپردازد و در مقام پاسخ به آنها برآيد و نيز نظري تطبيقي به مباني تاويل دارد. بدين منظور،‌انديشه علامه طباطبايي را به عنوان مفسر بزرگ قرآن مد‌ نظر قرار داده است. با ‌اين انتخاب، ميان آرا عرفاني عرفا و آرا تفسيري علامه در‌ اين مسيله، تطبيق به عمل آمده و قرابت‌هاي فكري يك عارف و مفسر روشن شده است. هدف‌ اين مقاله، تحقيق در آرا ابن‌عربي و علامه طباطبايي براي به دست آوردن مباني تاويل و تطبيق‌اين آرا است و روش مقاله، آميزه‌اي از نقل و تحليل عقلي ـ عرفاني است.

Abstract The present article is concerned with the fundamentals of interpretation as developed in the school of Ibn Arabi and the views expressed by Allameh Tabatabai. In mysticism, interpretation is an integral element in understanding the holy Qurʹan and hadith texts. What is achieved in a mystical interpretation is the inner meaning which can be validated without recourse to the outward aspects of the text. The purpose is to identify the fundamentals of the Mystic thought in interpretation. In addition to the fundamentals of mystical interpretation, the doubts concerning interpretation are dealt with in a comparative way. For comparative purposes, we have consulted Allameh Tabatabaiʹs perspective as a great interpreter of the holy Qurʹan. ?Accordingly, the mystical views of the mystics and the interpretative views of Allameh are compared and the intellectual affinities of a Mystic and an interpreter are presented. Therefore, the present article aims at investigating Ibn Arabi’s views on the fundamentals of interpretation and comparing them with those of Allameh Tabatabai. The method adopted in this paper is a combination of tradition and mystical rational analysis.