بررسي نقش ميانجي‌گري تعارض كار- خانواده در رابطه بين استرس و حمايت اجتماعي با خشنودي شغلي و خشنودي خانوادگي

Considering the Mediating Role of Work-family Conflict in Relationship between Stress and Social Support, and Job Satisfaction and Family Satisfaction

پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش ميانجي‌گري تعارض كار- خانواده در رابطه بين استرس و حمايت اجتماعي با خشنودي شغلي و خانوادگي انجام گرفت. نمونه‌ي پژوهش شامل 203 نفر بود كه به روش نمونه‌گيري در دسترس از ميان كاركنان يك كارخانه صنعتي در اهواز در سال 1393 انتخاب شدند. در اين پژوهش كه يك طرح توصيفي از نوع همبستگي است، شركت‌كنندگان مقياس استرس شغلي، پرسشنامه حمايت سازماني ادراك شده، مقياس شغل به طور كلي ، پرسشنامه استرس خانوادگي، مقياس حمايت اجتماعي ادراك شده- مقياس خانواده، مقياس خشنودي خانوادگي و مقياس تعارض كار- خانواده را تكميل نمودند. به منظور ارزيابي الگوهاي پيشنهادي از الگويابي معادلات ساختاري و جهت آزمودن اثرهاي واسطه‌اي از روش خود راه‌انداز و با استفاده از نرم‌افزار AMOS انجام گرفت. شاخص‌هاي برازش مدل‌يابي معادلات ساختاري الگوهاي كلي پژوهش را تاييد كردند. از بين روابط، تنها رابطه مستقيم استرس شغلي و حمايت سازماني ادراك شده با خشنودي خانوادگي غيرمعنادار بود كه از الگوي 1 (ميانجي‌گري تعارض كار- خانواده) حذف شدند. شاخص‌هاي برازندگي به دست آمده نشان دادند كه الگوي اصلاح شده نيز از برازش خوبي برخوردار است. نتايج حاصل از روش خود راه‌انداز و فاصله اطمينان حاصل از آن نشان داد كه تعارض كار- خانواده ميانجي‌گر كامل در رابطه‌ي بين استرس شغلي و حمايت سازماني ادراك شده با خشنودي خانوادگي، و تعارض خانواده- كار ميانجي‌گر جزيي در رابطه‌ي بين استرس خانوادگي و حمايت خانوادگي ادراك شده با خشنودي شغلي است. در محيط سازمان، استرس شغلي و حمايت سازماني ادراك شده تنها از طريق تعارض كار- خانواده بر خشنودي خانوادگي اثرگذار هستند؛ در حالي كه در حيطه خانواده، استرس خانوادگي و حمايت خانوادگي ادراك شده هم به طور مستقيم و هم از طريق تعارض خانواده- كار بر خشنودي شغلي اثر مي‌گذارند. از اين رو سازمان‌ها با به كارگيري راهكارهاي مناسب به منظور كاهش استرس كاركنان خود و افزايش حمايت از آن‌ها، نه تنها قادر به مديريت تعارض ايجاد شده بين كار و خانواده مي‌باشند بلكه از اين طريق مي‌توانند موجب رضايت فرد از شغل و خانواده خود شوند.

The present study was conducted intending to take into account the mediating work-family conflict role in relation with stress and social support with job and family satisfaction. Study samples included 203 industrial factory personnel selected through convenience sampling in Ahvaz over 2014. In this study, which is a descriptive endeavor of a correlational nature , participants filled in the job stress scale (Parkers & Decotis, 1983), the perceived organizational support survey (Eisenberger, et al., 1997), the job in general scale (Ironson, et al., 1989), the family stress questionnaire (Hennessy, 2005), the perceived social support-family scale (Procidano & Heller, 1983), the family satisfaction scale (Aryee, et al., 1999), and the work-family conflict scale (Carlson, et al., 2000). Structural equation modeling was used to assess the suggested pattern and the bootstrapping method was used to test the mediating effect and it was performed via AMOS. Structural equation modeling indices confirmed general study patterns. Among the relations, only the direct relation of job stress and perceived organizational support were deleted from pattern 1 (work-family conflict mediation). The fitting indices obtained showed that the corrected pattern was of good fitness. Results from the bootstrapping method and the confidence distance from it showed that the work-family conflict completely mediates between job stress and perceived organizational support with family satisfaction and family-work conflict is a partial mediator between family stress and perceived family support with job satisfaction. Thus, job stress and perceived organizational support affect family satisfaction only through work-family conflict, while in the family, family stress and perceived family support directly affect job satisfaction through family-work conflict. Therefore, organizations are not only able to manage conflicts generated between work and the family, but can satisfy personnel with the job itself and the family can apply suitable approaches to reduce their own personnel stress and increase their support.