پي‌آمدهاي اجتماعي مهاجرت قبايل عرب به خراسان در قرون نخستين اسلامي

The Social Consequences of Migration of Arab tribes toward Khorasan in the First Islamic Centuries

عرب ها در دوره هاي متعدّد و به دلايل گوناگون به ايران مهاجرت كردند. پيش از اسلام، قحطي، خشك‌سالي، تنگ‌دستي و شكست سدّ مارب و سيل العَرِم و پس از اسلام، انگيزه ها ي ديني و اقتصادي از مهم ترين عوامل موثر بر مهاجرت‌ها بود. خراسان به دليل برخورداري از موقعيت جغرافيايي، مزاياي اقتصادي، و دوري از مركز خلافت از مقاصد مهم مهاجران به شمار مي‌رفت. پي‌آمدهاي اجتماعي اين مهاجرت‌ها عبارت بود از رشد شهرها، تغيير ساختار طبقات اجتماعي، ظهور موالي و افزايش اختلاف‌هاي قبيله‌اي بين عرب‌هاي مهاجر كه در اين مقاله به تفصيل به آنها پرداخته شده است.

Arabs migrated towards Iran in numerous ears and due to different reasons. Before Islam, famine, drought, poverty, the breach of Ma’areb dam as well as Al-Qaram flood; moreover, the religious and economic motivations were considered the most effective elements of migrations after Islam. The geographical situation, economic advantages besides being faraway from the center of caliphate, Khorasan was regarded the main purposes of migrators. The social consequences of these migrations were the development of cities, the change in the structure of social classes, the advent of governors, as well as the enhancement of tribal disagreements among migrated Arabs which have been thoroughly investigated in this article.