امام غايب و فرقه‌هاي كاذب

Hidden Imam and the false sects

يكي از راه‌هاي درك رابطه ميان تغييرات اجتماعي و دين، بررسي نمونه‌هاي عيني است كه اين نوشته به ظهور و رشد جنبش‌ها و فرقه‌هاي نوپديد ديني و معنوي در جوامع مختلف اعم از اسلامي و غير اسلامي مي‌پردازد و مي‌كوشد دريابد آيا اين پديده در جوامع مختلف انساني از الگوي مشتركي پيروي مي‌كند يا خير؟ مفروض اين تحقيق نيز آن است كه تغيير اجتماعي همان الگوي مشترك است. مقصود ما در اين تحقيق، توضيح هم‌بستگي‌ها و روابط است، نه يافتن علت. بنابراين، روش شناسايي الگوها با اين هدف مناسبت دارد. اين مقاله نيز با تكيه بر نظريه‌‌هاي جامعه‌شناسان دين درباره فرقه‌گرايي جديد و گرايش به جنبش‌هاي جديد ديني و معنوي، نگاهي كلي به استدلال‌هايي مي‌اندازد كه جامعه‌شناسان دين درباره رابطه‌ ميان تغيير اجتماعي و ظهور و رشد جنبش‌هاي نوپديد ديني در جوامع غربي ارايه كرده‌اند. آن‌گاه الگويي براي تحليل اين پديده در جامعه معرفي مي‌شود. بنا بر اتفاق نظر جامعه‌شناسان دين، تنها از راه «بافت اجتماعي» مشهود و علني و پديداري اجتماعي ابعاد دين مانند اعتقاد يا عمل ديني، موقعيت يك دين در جامعه و تحولات احتمالي آينده آن را مي‌توان شناخت. در آثار جامعه‌شناسان دين، الگوي بررسي متغير «تغيير اجتماعي» برجسته است، ولي نظريه‌هاي يادشده، نگرش آينده‌شناختي ندارند و مبناي تحول، توسعه و تغيير در اين نظريه‌ها، گذار از يك جامعه ابتدايي به مدرن است. درك اين نارسايي در اين نظريه‌ها، ما را به آينده‌شناسي مبتني بر آموزه موعود و جامعه آرماني رهنمون مي‌شود كه الگويي جديد در تحليل تغيير اجتماعي و رابطه آن با تحولات در حوزه دين و دين‌داري مي‌آفريند.

One way to understand the relationship between social change and religion is surveying the actual samples. This article is about the emergence and growth of these new religious and spiritual movements and sects in different communities, both Islamic and non-Islamic and concerns to find out whether this phenomenon in human societies follows the same pattern or not? The study also assumed that social change is the common pattern based on which such phenomena occurs. The purpose of this study was to describe the correlations and, not finding the cause and effect relationships; therefore, identifying patterns needed is congruent with the aim of the study. This article emphasises on the sociological theories about sectarianism and new religions and new religious movements and spiritual orientations, considers situating those arguments that sociologists have developed of religion about the relationship between social change and the emergence and growth of new religious movements in Western societies. The model presented to analyze this phenomenon in society, will then be explained in the paper. According to the consensus amongst sociologists of religion, the position of religion in society and possible future developments of a religion can only be understood in the evidence of "social context" and public and social dimensions of religion like belief or religious practice. In the work of sociologists of religion, the variable of "social change" is outstanding, but these theories do not enjoy a deep futurology attitude and development and change in this theory is defined based on the evolution and the transition from a primitive to a modern society. What understanding these theories of futurology do not inform is a promised saviour based on the teachings and ideals of society, which leads us to propose a new model in the analysis of social change and its relation to developments in the field of religion and religiosity.