حق بر باروري؟

Is There A Right to Reproduction?

باروري از جمله تواناييهاي نخستين آدميان است. اين توانايي غالباً به‌صورت طبيعي محقق ميشود، اما در پارهاي موارد روشها و فناوريهاي جديد علمي امكان تحقق خواست توليدمثل را در اختيار زوجين نابارور قرار ميدهند. در سالهاي اخير، از عبارت «حق بر باروري» براي اشاره به خواست زوجين براي محقق ساختن توانايي باروري سخن به ميان آمده و گاه بر تكليف حكومت در برآوردن اين حق تاكيد مي شود. به‌نظر ميرسد ابهام نهفته در «حق بر باروري» ميتواند مشكلاتي جدي را در فهم ما از اين موضوع و، به تبع، شيوه‌ي مواجهه با آن در جامعه پديد آورد. در اين مقاله، ضمن ايضاح مفهوم «حق»، اين دعوي درانداخته ميشود كه «حق بر باروري» را ميتوان در هر دو قالب «حق ادعا» و «حق آزادي» دريافت اما فقط فهم آن در قالب «حق آزادي» موجه و مقبول است. از اين رو، «حق بر باروري»، در واقع، حق بر آزادي درخواست فرزندآوري و جستوجو براي فراهم آوردن مقتضيات آن، از جمله استفاده از روشهاي درمان ناباروري، است. اين حق، هم‌چون ديگر حق هاي آدمي، در توازن و تناسب با مصلحت عمومي قرار دارد، به گونهاي كه ميتواند در شرايطي خاص، مثلاً در شرايط جمعيتي نامناسب، مورد حمايت و تشويق يا ممانعت و تضييق حكومت قرار گيرد.

Reproduction is one of the basic abilities of human beings. This is often realized in a natural way, though in certain cases new methods and technologies provide infertile couples with the opportunity to realize their wish to have children. In recent years, the term “right to reproduction” has emerged, and sometimes emphasis is placed on the obligation of governments to satisfy this right. However, it seems that the ambiguity of the aforementioned term may create serious problems in our understanding of the subject matter and, in consequence, affect the manner in which it is handled in the society. In this paper, in addition to discussing the concept of rights, it is argued that the right to reproduction may be embodied both by a claim right and a liberty right, even though the latter is only a justifiable and acceptable way of representing the right to reproduction. Therefore, this right entails the freedom to bear children and to pursue provision of the requirements, including utilizing ART. As in the case of other human rights, this should be in balance and proportion with public interests, in such a way that in particular circumstances, such as problematic population situations, it may be protected or prevented by the government.