تزاحم ولايت فقيهان

The Interference (Tazahum) of the Guardianship of the Islamic Jurisprudential Jurists or Velayat-e Faqihan

شمول ولايت نسبت به همه عالمان فقه، مولّد پرسشي جدّي است كه آيا پذيرش چنين شمولي، بدون محدود كردن حوزه فعاليت هر فقيه، موجب نمي‌شود كه فقيهانِ يك زمان، بر اساس تشخيص خود در كار يكديگر دخالت نمايند؟ جواز اين دخالت‌ها كه «تزاحم ولايت‌ها» خوانده مي‌شود، شبهه به وجود آمدن هرج و مرج و اختلال نظام را در پي دارد. فقيهان در پاسخ به اين پرسش، نظريه‌هاي متفاوتي را ارايه كرده‌اند. برخي، تزاحم را جايز ندانسته و اشكالاتي بر آن وارد كرده‌اند و بعضي ديگر، شمول ولايت را پذيرفته، اشكالات را پاسخ گفته‌اند. نتيجه نهايي در اين موضوع به مباني اصل ولايت فقيه بستگي دارد. اگر مستند ولايت فقيه را دلايل لفظي بدانيم، تزاحم ولايت‌ها در عرصه مسايل كلان حكومتي به دليل «انصراف ادله» و نيز تمام مواردي كه به هرج و مرج مي‌انجامد، جايز نيست و در ساير موارد، دليلي بر حرمت آن نداريم. امّا چنانچه ولايت فقيه را از باب «امور حسبيه» و قدر متيقّن پذيرفتيم، تنها هرج و مرج است كه محدوده جواز و عدم جواز تزاحم را تعيين مي‌كند. هر دخالتي كه باعث هرج و مرج شود، ممنوع و ساير دخالت‌ها و تزاحم‌ها مجاز خواهد بود. مقتضاي اصل عملي در آنجا كه فقيهان متعددي همزمان داراي شرايط ولايت هستند، «جواز تزاحم فقيهان» مي‌باشد.

The inclusion of the authority to all Islamic jurisprudential jurists creates a serious question if the acceptance of such inclusion (without restricting the realm of the activity of every Islamic jurist) does not cause the Islamic jurists to interfere in each other’s functions according to their recognition at the same time. Permissibility of such interferences which is called the interference of authorities follows doubt that it creates chaos and turmoil in the system. The Islamic jurists have presented different theories to respond this question. Some have not allowed the interference (tazahum) and stated some problems and some others have accepted the inclusion of such Velayat and have answered the Problematic issues. The final result relates to the bases of the principle of the guardianship of the jurist or velayat-e faqih. If the evidence of the guardianship of the jurist or velayat-e faqih is verbal reasons, the interference of authorities in the field of the major governmental issues is not permitted because of establishing chaos and turmoil and there is no reason to be prohibited in other cases. But if it is accepted from the point of Hisbiya Affairs (Al-Umur al-Hisbiya) and the stage of certainty, only chaos and turmoil is the spectrum of permissibility or impermissibility determines the interference (tazahum). Any interference which makes chaos and turmoil is prohibited and the other interferences are permissible. The requirement of practical principle where there are several Islamic jurisprudential jurists who have the stipulation of governance is the permissibility of the interference (tazahum) of faqihan. Key words: The interference (Tazahum), The guardianship of the jurist or velayat-e faqih, Hisbiya Affairs (Al-Umur al-Hisbiya), The interference (tazahum) of faqihan.