اثر سطوح مختلف تنش شوري بر برخي خصوصيات فيزيولوژيك گياه زعفران (Crocus sativus L.)

The Effect of Different Levels of Salinity Stress on Some Physiological Characteristics of Saffron (Crocus Sativus L.)

شوري يكي از مهم ترين و متداول ترين تنش هاي محيطي در سطح جهان و ازجمله ايران محسوب مي شود كه عملكرد كمي و كيفي بسياري از محصولات زراعي و باغي را تحت تاثير قرار مي دهد. به‌منظور بررسي اثر سطوح مختلف تنش شوري بر تعدادي از صفات فيزيولوژيك گياه زعفران آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار و 6 تيمار (شامل هدايت هاي الكتريكي صفر، 2، 4، 6، 8 و 10 دسي زيمنس بر متر) در سال 1391 در دانشگاه ملاير انجام شد. بر اساس نتايج به دست آمده، اثر تنش شوري بر ميزان كلروفيل a و b در سطح 5 درصد معني دار نبود. با اين وجود تا هدايت الكتريكي 6 دسي زيمنس بر متر، ميزان كلروفيل a و b افزايش و بعد از آن با افزايش سطوح شوري روند كاهشي داشت. تنش شوري تاثير معني داري بر ميزان كاروتنوييد و گزانتوفيل داشت و با افزايش سطح شوري ميزان اين رنگيزه ها افزايش يافت. اثر تنش شوري بر ميزان اسيد آمينه پرولين برگ معني دار نبود. با اين حال، مقدار پرولين تا هدايت الكتريكي 4 دسي زيمنس بر متر روند افزايشي و بعد از آن با افزايش شوري روند كاهشي داشت. اثر تنش شوري بر ميزان گلوكز موجود در برگ زعفران معني‌دار بود و ميزان گلوكز به‌صورت معني داري تحت تاثير تيمارهاي شوري افزايش يافت. براساس نتايج بدست آمده اثر تنش شوري بر تعداد برگ زعفران معني دار نبود ولي اثر تيمارهاي آزمايشي بر طول برگ و همچنين وزن خشك برگ در هر بوته معني دار بود. يك رابطه خطي و منفي بين ميزان شوري و محتوي نسبي آب برگ زعفران مشاهده شد و با افزايش شدت تنش شوري محتوي نسبي آب برگ به صورت معني داري كاهش يافت. با افزايش شدت تنش شوري ميانگين وزن بنه ها به صورت معني داري كاهش يافت در حالي كه با افزايش شدت تنش شوري تا حد 4 دسي زيمنس بر متر تعداد بنه ها افزايش و پس از آن به صورت معني داري كاهش يافت.

Salinity is a common stress in many parts of the world especially in Iran that decreases the yield and quality of many crops. In order to investigate the effects of different levels of salinity stress on some physiological indices of saffron, an experiment was conducted in the Malayer University in 2012. The experiment was arranged based on a completely randomized design (CRD) with four replications and six levels of salinity (i.e. 0, 2, 4, 6, 8 and 10 dS m-1). The results showed that the effect of salinity on chlorophyll a and chlorophyll b content was not significant. However, increasing the salinity stress up to 6 dS m-1 resulted in an increase of these photosynthetic pigments. The effect of salinity stress on leaf carotenoides and xantophyll content were significant and higher salinity stress resulted in an increase of these pigments. Moreover, the effect of salinity on leaf proline was not significant, but the amount of leaf glucose content increased by increasing salinity stress, significantly. The effects of experimental treatments on leaf dry weight, leaf length and relative water content were significant and negative, but there was no significant effect on leaf number. By increasing the concentration of salt, the mean weight of replacement corms decreased significantly whereas the corms number increased up to 4 dS.m-1 and then decreased significantly.