بررسي كارايي زعفرانكاران منطقه شاهيك شهرستان قاين (كاربرد تحليل پوششي داده ها با استفاده از مرزهاي كارا و ناكارا)

Efficiency of Saffron Farmers in Shahyk Region of Ghaen City, Iran (Application of Data Envelopment Analysis Using the Efficient and Inefficient Frontiers)

زعفران به دليل موقعيت ويژه آن از لحاظ اشتغال‌زايي و ايجاد درآمد ارزي براي كشور، به‌عنوان يك گياه استراتژيك و مهم در اقتصاد ملي تلقي مي شود و با توجه به شرايط ويژه مناطق زعفران خيز برنامه ريزي جهت استفاده بهينه از عوامل در توليد اين محصول از اهميت بالايي برخوردار بوده و انجام مطالعه به ‌منظور بررسي كارايي مزارع زعفران را ضروري مي سازد. لذا، در اين مطالعه با استفاده از روش تحليل پوششي داده ها كران دار،كارايي مزارع زعفران اندازه گيري شد تا ارزيابي كلي از اين واحدها انجام شود. اطلاعات موردنياز اين پژوهش از طريق مصاحبه و تكميل 36 پرسشنامه از بين زعفرانكاران منطقه شاهيك شهرستان قاين در سال 1392جمع آوري و داده ها با استفاده نرم‌افزار GAMS مورد تجزيه ‌وتحليل قرار گرفت. نتايج مطالعه نشان مي دهد كه ميانگين كارايي خوش‌بينانه در دو حالت ستاده محور و نهاده محور به ترتيب برابر 259/1 و 849/0 و 8/13 درصد واحدها در حالت بدبينانه ناكارا هستند. 47 درصد واحدها بين دو مرز كارا و ناكارا احاطه ‌شده و از منظر بدبينانه ناكارا نيستند، درحالي‌كه از منظر خوش‌بينانه نيز روي مرز كاري قرار ندارند كه نشان‌دهنده زياده روي در مصرف نهاده و توان بالقوه در افزايش توليد و كاهش مصرف نهاده مي باشد. باتوجه به نتايج اين مطالعه، پيشنهاد مي شود با الگو قرار دادن واحدهاي كارآمد و نياز سنجي آموزشي واحدهاي ناكارا نسبت به برنامه ريزي آموزشي مناسب زعفرانكاران در راستاي افزايش كارايي آن‌ها اقدام شود.

Addressing the special conditions of saffron growing areas, and planning the optimum use of its production factors need specific attention and determination of the efficiency of saffron farms seems to be necessary. Thus, the current study attempts to measure the efficiency of saffron fields by using bounded data envelopment analysis to give an overall assessment of the performance of the farms. The necessary data was collected by interviewing and filling 36 questionnaires by the saffron farmers of the city of Ghaen, Iran and the data were analyzed by GAMS software. The results showed that average optimistic output and input oriented efficiency is 1.259 and 0.849, respectively. Also, 13.8% of the farms are located on the inefficiency frontiers. 47 percent of the farms are surrounded by efficient and inefficient frontier that reflects the overuse of inputs and potential to produce more and reduce the use of inputs. According to the results, it may be suggested that the efficient farms should be considered as a pattern and we should present training of need assessment in inefficient farms in order to enhance farmers’ efficiency with appropriate and scientific planning.