تبيين داوري زيباشناختي از منظر فارابي با بهره گيري از ايديال زيبايي كانت

Correspondence of Aesthetic Judgment in Farabi through Kant’s Ideal of Beauty

فارابي به عنوان «معلم ثاني» و موسس فلسفه اسلامي، يكي از مهم ترين فيلسوفان در عرصه فلسفه اسلامي است. او همانند ديگر فيلسوفان و عرفاي مسلمان بحث مستقلي در رابطه با تمام مفاهيم زيباشناسي ندارد. در اين پژوهش تلاش مي‌شود يكي از مهم ترين مفاهيم زيباشناسي مدرن، يعني «داوري زيباشناختي»از منظر فارابي، تحليل شود و براي رسيدن به اين امر، از برخي مفاهيم كليدي در نظام زيباشناسي كانت به عنوان يكي از نقاط عطف زيباشناسي مدرن، استفاده مي‌شود. در اين نوشتار با استفاده از روش گردآوري كتابخانه‌اي و تحليل محتوا، ابتدا مفاهيمي همچون «كمال ثاني» در فلسفه فارابي و «ايديال زيبايي» در فلسفه كانت بررسي مي‌شود و پس از آن تلاش مي‌شود تبييني نوين از داوري زيباشناختي از منظر فارابي ارايه گردد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد هنر معيار براي ارزيابي زيباشناختي از منظر فارابي هنري است كه داراي ويژگي‌هايي كه نوع آن شي اقتضا مي‌كند، باشد و مخاطب را به سوي سعادت حقيقي سوق دهد. اين معيار متناظر با تعريف ايديال زيبايي كانت است كه با تركيب ايده متعارف و ايده عقلي در فلسفه كانت وضوح مي يابد.

Farabi, “the Second Teacher” and the founder of Islamic philosophy is one of the most important philosophers in the history of Islamic philosophy. Like other Muslim philosophers and mystics, he has no independent argument about aesthetic concepts. In this research, one of the main concepts of modern aesthetics, namely the “aesthetic judgment”, is analyzed according Farabi’s perspective, and to achieving this, some of the key concepts of Kant’s aesthetics, as one of the turning points of modern aesthetics, are used. In this paper, concepts such as “second perfection”, in the philosophy of Farabi, and “the ideal of beauty” in Kant’s philosophy are evaluated and then new explanation is introduced of aesthetic judgment in Farabi. The results show that for Farabi the canonical art is that art which has some features, and leads audience toward true happiness. This canon corresponds to Kant’s definition of ideal beauty, and is made clear with combination of the aesthetic normal idea and the rational idea in the philosophy of Kant.