ارزيابي عوامل موثر بر پايداري توسعه محله در فرايند برنامه ريزي شهري (نمونهموردي: محله سنگ سياه شيراز)

امروزه پارادايم پايداري به طور گستردهاي به منظور پديد آوردن دنيايي كه در آن انسانها بتوانند با عدالت و به گونه اي شايسته در كنار يكديگر زندگي كنند، مطرح گرديده است. از طرفي ديگر يكي از بسترهايي كه انسان در آن پرورش يافته و بسياري از نيازهاي خود را در آن برآورده مي كند، «محله»است. تا قبل از انقلاب صنعتي و رشد فزاينده شهرها، محلات شهري رشدي تدريجي داشتند و ضمن حفظ ارزش هاي طبيعي، اجتماعي و كالبدي خود، به نيازهاي نسبتاً ثابت ساكنين پاسخ مي دادند. اما در عصر جديد به تبع افزايش جمعيت و رشد سريع شهرها، محلات شهري، فرصت نيافتند تا خود را با مقتضيات جديد محلات شهري وفق دهند. به همين علت، به دليل بي پاسخ ماندن بسياري ازنيازهاي ساكنين، بي ساماني ها و اختلالات زيادي بر اين محلات حاكم گرديد. نگرش توسعه پايدار محله كه حاصل تلفيق دو رويكرد توسعه محله اي و توسعه پايدار است، تلاش مي كند با تقويت و بهبود فضاهاي كالبدي محله، تعاملات اجتماعي موثر را افزايش دهد و از اين مسير به افزايش حس تعلق به مكان، مسووليت پذيري و ارتقاء سرمايه اجتماعي نايل گردد. در اين مطالعه، پس از بررسي ادبيات نظري موضوع، معيارهايي متناسب با شرايط نمونه موردي (سنگ سياه) انتخاب شده و سپس با استفاده از روش هاي آماريِ متناسب با سطح سنجش متغيرها، شرايط هر كدام از معيارهاي موثر بر پايداري محله سنگ سياه مورد سنجش قرار گرفته است، روش تحقيق، به لحاظ هدف از نوع كاربردي و به لحاظ ماهيت، روش علي(پس از وقوع) است. به عبارت ديگر، پس از بررسي برنامه ريزي محله اي پايدار در قالب مباني، معيارهاي توسعه پايدارمحله اي، با استفاده از گردآوري هاي ميداني(توزيع پرسش نامه در بين ساكنين محله مورد مطالعه)، مورد ارزيابي قرار مي گيرد و در پايان، پس از تحليل اطلاعات، الگوي مداخله، با تاكيد بر استفاده از الگوي توسعه پايدار محله اي، ارائه مي شود. يافته هاي اين تحقيق نشان مي دهد كه، معيارهاي هويت و خوانايي، پويايي و سازگاري، دسترسي به شبكه ارتباطي و خدمات، احساس تعلق، تنوع و سرزندگي، ظرفيت قابل تحمل محله و امنيت و ايمني بر پايداري محله سنگ سياه موثر است. مطالعات كلي نشان داد كه ميزان پايداري محله سنگ سياه 76/4 است و به صورت معنا داري از عددپنج، كه آن را به عنوان شاخص بررسي پايداري در نظر گرفته شده است، پايين تر است. از بين معيارهاي بررسي شده معيارتراكم و ظرفيت قابل تحمل محله بيشترين ضريب تاثير(0. 975) را بر پايداري محله دارد و معيار امنيت و ايمني(751/0) كمترين تاثير پايداري بر محله دارد.