بررسي پيامدهاي اجتماعي ناشي از حضور گردشگري خانه‌هاي دوم در سكونتگاه‌هاي روستايي شهرستان بينالود

The survey of social consequences due to presence of second home tourism on rural settlements of Binalud County

با وقوع تحولات ساختاری در زمینه گردشگری در سطح كشور و به ویژه رواج گردشگری در نواحی روستایی پیرامون شهرهای بزرگ، احداث خانه‌های دوم یا خانه‌های تعطیلات با هدف گذران اوقات فراغت در روستاهای ییلاقی كشور آغاز شده است. ناحیه مورد مطالعه با برخورداری از موقعیت ممتاز طبیعی و بوم‌شناسی و با توجه به نزدیكی به كلان‌شهر مشهد پذیرای بسیاری از گردشگران خانه‌های دوم در محیط‌های روستایی است. در این مقاله تلاش شد تا آثار اجتماعی ناشی از حضور گردشگری خانه‌های دوم در سكونتگاه‌های روستایی شهرستان بینالود مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف، كاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. جامعه آماری تحقیق 14 روستای دارای بیش از 50 خانه دوم است كه بخش عمده‌ای از داده‌های آن بر اساس مطالعات میدانی و با روش نمونه‌گیری (كوكران) از سطح 255 خانوار نمونه منطقه و 238 گردشگر خانه دوم جمع‌آوری شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد كه گسترش این پدیده در روستاهای مورد مطالعه با تضاد و دوگانگی بین دو جامعه، الگوبرداری ساكنان بومی از گردشگران، ناهنجاری‌های اجتماعی و... اثرات منفی و با تأثیرات مثبت فرهنگی ساكنان خانه‌های دوم بر ساكنان بومی، افزایش اعتمادپذیری ساكنان بومی، و احساس امنیت اجتماعی آنان و غیره تأثیرات مثبتی را در بعد اجتماعی در پی داشته است، به طوری كه نتایج آزمون‌های تی و لون تفاوت معناداری را بین نظرات روستاییان و گردشگران خانه‌های دوم نشان می‌دهد. متغیر گردشگری خانه‌های دوم 9/16 درصد تغییرات اجتماعی در زندگی روستاییان را تبیین می‌نماید. با توجه به پیامدهای این پدیده بر نواحی روستایی لازم است برای قرارگیری بندهای قانونی در شرح وظایف دهیاری‌ها و بخشداری‌ها جهت شفافیت برخوردهای مسؤولین ذی‌ربط در رابطه با مسایل خانه‌های دوم و استفاده از روش‌های كیفی جهت شناخت عمقی تر مسئله در منطقه پژوهش‌هایی انجام گیرد.

With structural changes occurring in the field of tourism especially the prevalence of tourism across the country, in particular in the rural areas surrounding major cities, the construction of second homes or vacation homes with the aim of spending leisure time have gained popularity in villages. The study area has an exceptional natural and ecological location and given its proximity to the metropolis of Mashhad, it receives a host of second home tourists in rural environments. This paper attempts to examine social impacts of tourism derived from the presence of second homes in rural settlements of Binalud city. In this study, the research method is practical in terms of its objective and descriptive – analytical and correlational in terms of methodology. The statistical population of this study consisted of 14 villages with more than 50 households. A large part of data was collected from field studies that included 255 sample households and 238 second home tourist using Cochran sampling method. The results indicated that the spread of this trend in the studied villages could lead to negative effects like the conflict and dichotomy between two communities, the imitation of the local people from the tourists, social disorders and so on or produce positive effects such as positive cultural effects of the residents of the second homes on the local people, increased trust of the local people, and their sense of social security from a social perspective. The results of t-test and Levene test showed a significant difference between rural people and second home tourists in the area with the second home tourism explaining 16.9 % of social variations in the lives of the local people. Given the impacts of this phenomenon on rural areas, further researches are needed to set rules and regulations specifying the duties of the rural municipality administrators with the aim of clarifying the responsibilities of the relevant authorities in relation to the issues of second homes as well as the employing qualitative methods to gain deeper insight about this issue.