زمين شناسي و خاستگاه كانسار سرب و روي اورس كوه در البرز خاوري (استان سمنان)

Geology and Origin of Oras-kuh Pb-Zn Deposit in Eastern Albors (Semnan Province)

كانسار سرب و روي اورس كوه در فاصله 79 كيلومتري شمال خاور شهر سمنان قرار دارد. اين كانسار به‌صورت چينه كران و در دولوميت و سنگ‌آهك دولوميتي بخش بالايي سازند اليكا به سن ترياس قرار دارد. ساختار اورس كوه شامل يك تاقديس عادي با امتداد محوري شمال خاوري- جنوب باختري است و از روند عمومي البرز خاوري پيروي مي كند. چين خوردگي در اين منطقه سبب شكل گيري سه دسته درزه شده است: درزه هاي هم راستا با محور تاقديس، درزه هاي كششي عمود بر محور تاقديس و سامانه درزه هاي مزدوج. دو دسته اول ميزبان كانسارسازي به فرم رگه اي هستند. افزون بر اين، كانه زايي به فرم هاي برشي و پركننده حفرات كارستي نيز قابل مشاهده است. كانه هاي اوليه در اين كانسار گالن، اسفالريت و پيريت هستند كه در اثر فرايندهاي برونزاد به كانه هاي ثانويه همچون سروزيت، گوتيت، هيدروهتاروليت و روزاسيت دگرسان شده اند. كاني هاي باطله شامل دولوميت، كلسيت، باريت، كوارتز و به ميزان كمتر فلورين است. مطالعه ميانبارهاي سيال موجود در كاني هاي كلسيت و باريت نشان دهنده سيال‌هايي است كه بيشتر دامنه دمايي ميان 298 تا 323 درجه سانتي گراد دارند. دماي به نسبت بالاي اين سيال‌ها به احتمال زياد از يك توده نفوذي ژرف تامين مي شده كه برداشت هاي ژيومغناطيس هوايي وجود اين توده را مشخص كرده است. شوري سيال‌ها نيز محدوده وسيعي از 6/0 تا 15 درصد وزني معادل NaCl را شامل مي شود كه احتمالاً ناشي از آميختگي شورابه هاي حوضه اي با سيال‌هاي جوي است. در مجموع با توجه به شواهد يادشده مي توان كانسار اورس كوه را در رديف كانسارهاي MVT قرار داد كه پس از كانه زايي در اثر فرايندهاي برونزاد ثانويه، كاني شناسي و نسبت عناصر در آن دستخوش تغيير شده است.

Oras-kuh lead-zinc deposit is located at about 79 km north-east of Semnan city. This deposit is considered as stratabound and occurs in the upper part of the Triassic dolomitic limestone of the Elika formation. Oras-kuh structure includes a northeast - southwest trending normal anticline and follows the general trend of the eastern Alborz. Folding in the area has generatedthree sets of jointsincludingjoints trending parallel to the direction of anticline axis, extensional joints perpendicular to anticline axis and the conjugate joint systems. The first two setsof the joints host vein form mineralization. In addition, breccia and karst filling mineralization can be detected. Major minerals are galena, sphalerite and pyrite that altered to secondary minerals such as cerussite, goethite, hydrohetarolite and rosasite under the supergene processes. Gangue minerals are dolomite, calcite, barite, quartz, and small amounts of fluorite. The majority of the temperature data are between 298 to 323°C based on the fluid inclusion geothermometry of calcite and barite minerals. The relatively high temperatures of fluid inclusions are attributed most likely to a concealed deep intrusion in the crust inferred byairborne geomagnetic survey. Fluid salinities show a wide range from 0.6 to 15wt% equivalent weight of NaCl formed through mixing of basinal brines with meteoritic water. In general based on the present evidences, Oras-kuh lead-zinc deposit can be comparable with MVT deposits that its primary mineralogy and elemental ratios have been changed through secondary supergene processes.