رديابي مگس ميوه مديترانه اي Ceratitis capitata (Wiedemann) (Dip.: Tephritidae) در باغ هاي مركبات غرب استان مازندران و شرق استان گيلان

Monitoring the Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Dip.: Tephritidae) in citrus orchards in west of Mazandaran and East of Guilan provinces

مگس ميوه مديترانه اي Ceratitis capitata (Wiedemann) (Dip., Tephritidae) يكي ازمخرب ترين آفات كشاورزي در جهان است. اين آفت در ايران از آفات قرنطينه اي داخلي وخارجي كشور بوده كه بعد از يك وقفه بيست ساله دوباره در استان مازندران مشاهده شد. اولين گام جهت مديريت مبارزه با اين آفت رديابي دقيق آن مي باشد. بدين منظور اين تحقيق در طول 150 كيلومتر از سواحل درياي خزر در سال هاي 1391-1387 در شهرهاي غرب استان مازندران (رامسر، تنكابن و چالوس) و شرق استان گيلان (چابكسر، كلاچاي، رودسر و لنگرود) در باغ هاي مركبات انجام شد. دو نوع تله جلب كننده مگس ميوه مديترانه اي شامل تله Mcphail طعمه-گذاري شده با مايع جلب كننده ceratap و تله Jackson طعمه گذاري شده با پارافرومون Trimedlure براي رديابي جمعيت آفت مورد استفاده قرار گرفت. بازديد از تله ها به طور هفتگي انجام وتعداد مگس هاي داخل تله ها و همچنين مناطق آلوده به طور جداگانه ثبت شد. نتايج نشان داد كه اين آفت در سال 1387 تنها در دو شهرستان چالوس و تنكابن و در سال 1388 نيز در شهرستان رامسر از غرب استان مازندران فعاليت داشت. سپس در سال1389 از شهرستان چابكسر گزارش و در سال 1390 با حركتي به مراتب سريع تر در كل شهرهاي شرق استان گيلان شيوع پيدا كرد. بررسي تراكم جمعيت آفت در شهرهاي مورد مطالعه نشان از تراكم بيش تر آن در شهرهاي داراي سابقه آلودگي بيش تر مانند تنكابن و چالوس نسبت به شهرهاي داراي سابقه آلودگي كمتر مانند رودسر و لنگرود داشت. پراكنش فصلي آفت نيز نشان داد كه اين آفت داراي يك اوج جمعيتي در پاييز هر سال مي باشد.

Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wied.) is one of the most destructive pests in the world. This pest is an internal and external quarantine pest in Iran which was seen again after 20 years in Mazandaran province. Accurate survey is the first step for its management. This survey was carried out along 150 km of Caspian Sea coast during 2008-2012 at citrus orchards from east of Guilan (Chaboksar, Kelachay, Rudsar and Langerud) to west of Mazandaran (Ramsar, Tonekabon and Chaloos) provinces. McPhail traps baited with Ceratap attractant and Jackson traps baited with trimedlure were used to monitor the population dynamics in citrus orchards. The traps were checked weekly and number of flies and infested areas in each city were separately recorded. The results indicated that the fly was active in Tonekabon and Chaloos in 2008 and Ramsar in 2009 in the east part of Mazandaran province. In 2010, it was captured from Chaboksar and in 2011 with a drastic movement was distributed in entire parts of eastern Guilan province. Study on pest population density showed that the fly density in Tonekabon and Chaloos which were previously infected was higher in Rudsar and Langerud. The population dynamics of the Mediterranean fruit fly showed a single peak in the autumn of each year.