تعيين الگوي توزيع فضايي شته مومي كلم Brevicoryne brasicae و زنبور پارازيتوييد Diaeretiella rapae و ايجاد يك برنامه نمونه برداري با سطح دقت ثابت

Spatial distribution of Brevicoryne brassicae and Diaeretiella rapae and development a fixed precision sampling plan

آگاهي از الگوي توزيع فضايي اطلاعات مهمي را براي درك رفتار اساسي يك گونه فراهم مي كند. از منظر تحقيقاتي، اطلاعات در مورد الگوي پراكنش، براي مشخص كردن الگوي نمونه برداري‌، تعيين بهينه اندازه نمونه و ساخت برنامه هاي نمونه برداري دنباله اي مي-تواند به كار رود. در هر برنامه مديريت تلفيقي كنترل آفات نمونه برداري از جمعيت آفت و دشمنان طبيعي اش يك جز كليدي به شمار مي رود. به همين منظور طي فصل زراعي 1390-1389 براي تخمين جمعيت شته مومي كلم Brevicoryne brassicae (L.) و زنبور پارازيتوييد اصلي آن McʹIntosh Diaeretiella rapae اقدام به نمونه برداري از جمعيت آن ها در دو مزرعه كلزا با روش هاي آبياري باراني و غرقابي در منطقه دستجرد استان همدان شد. نمونه برداري به صورت هفتگي انجام و الگوي پراكنش فضايي با استفاده از روشهاي قانون نمايي تايلور و شاخص ايوايو تعيين گرديد. با استفاده از قانون تايلور، مقدار ضريب b براي شته مومي كلم در مزارع آبياري باراني و غرقابي به ترتيب 211/0±770/1 و 122/0±759/1 و براي زنبور پارازيتوييد D. rapae 0667/0±493/1 و 125/0±527/1 برآورد شد كه نشان دهنده تجمعي بودن الگوي پراكنش هر دو گونه در هر دو روش آبياري است. با توجه به برازش بهتر مدل تايلور با داده ها ضرايب برآورد شده ? و B بااستفاده از اين مدل در معادله گرين براي ايجاد برنامه نمونه برداري با دقت ثابت براي تعيين انبوهي شته مومي كلم مورد استفاده قرار گرفت. نتايج به دست آمده مي تواند در مديريت جمعيت شته مومي كلم در مزارع كلزا مورد استفاده قرار گيرد.

Knowledge of spatial distribution pattern provides useful information about the main behavior of a species. From research point of view, dispersion pattern data could be useful for determining sampling pattern, optimal sample size and organizing sequential sampling plan. Sampling of pest and natural enemies populations is a key component in each integrated pest management program. From April to June 2010, cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.) and its parasitoid Diaeretiella rapae McʹIntosh populations were sampled in two canola fields irrigated with two different methods (flooding and sprinkler irrigations) weekly. Taylorʹs power law and Iwaoʹs patchiness regression methods were applied for determining spatial distribution pattern. Using Taylorʹs power law the b coefficient for cabbage aphid population in sprinkler and flood-irrigated canola were 1.77± 0.211 and 1.759± 0.122 and for D. rapae were 1.493± 0.0667 and 1.527± 0.125 respectively. These parameters showed the clumped dispersion pattern for both species at both irrigation systems. Scince Taylorʹs power law described variance - mean relationship better, estimated ? and B were used for developing a fixed-precision sampling plan for cabbage aphid. The obtained results could be useful for management of B. brassicae in canola fields.