شناسايي مولكولي گونه هاي پروانه هاي زنبورمانند درختان فضاي سبز شهر اصفهان و تعيين شدت آلودگي درختان ميزبان مختلف

Molecular identification of clearwing moth species on landscape trees in Isfahan and determination of their infestation intensity on different tree species

پروانه هاي زنبور مانند از خانواده Sesiidae يكي از مخرب‌ ترين آفات چوبخوار درختان مثمر و غير مثمر در كشور هاي مختلف دنيا محسوب مي شوند. با توجه به بروز خسارت شديد پروانه هاي زنبور مانند در فضاي سبز شهر اصفهان، گونه هاي خسارت زا مورد شناسايي قرار گرفتند. درصد و شدت آلودگي گونه ‌هاي مختلف درختي به اين آفات با بازديد 4768 اصله درخت در 14 منطقه شهرداري، دانشگاه صنعتي اصفهان و پارك جنگلي ناژوان تعيين شد. شناسايي گونه ها، با استخراج DNA از مرحله لاروي و حشره كامل سپس واكنش زنجيره اي پلي مراز و توالي يابي ناحيه سيتوكروم اكسيداز يك (COI) انجام گرفت. نتايج توالي يابي مشخص كرد كه گونه، (Gorbunov) Synanthedon caucasica روي چنار، نارون وسك و نارون چتري و گونه Sesia pimplaeformis (Oberthür) (=Eusphecia pimplaeformis) روي بيد و صنوبر خسارت زا مي باشند. درصد آلودگي ميزبان ها با محاسبه نسبت درختان آلوده به كل درختان و شدت آلودگي با محاسبه مجموع تعداد آلودگي فعال لاروي، آلودگي قديمي (قبلي) و پوسته شفيرگي روي تنه به ازاي هر 10 سانتي متر از قطر تنه درخت تعيين گرديد. اين بررسي با 10 تكرار در قالب طرح كاملاً تصادفي و آزمايش تجزيه مركب اجرا شد، به طوري كه منطقه به عنوان عامل اصلي و ميزبان به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. با محاسبه رگرسيون خطي بين قطر درخت و شدت آلودگي، تاثير قطر درخت بر شدت آلودگي نيز بررسي شد. از نظر درصد آلودگي نتايج نشان داد كه %8/53 درختان چنار، %4/64 درختان نارون چتري، %6/65 درختان نارون وسك، %2/45 درختان سپيدار و %6/52 درختان بيد و در مجموع از كل درختان ميزبان، %2/53 درختان آلوده به اين آفات بودند. از نظر شدت آلودگي درختان نارون چتري با ميانگين شدت آلودگي 2/4 بيشترين شدت آلودگي را به خود اختصاص داده و نارون وسك، چنار، بيد و سپيدار به ترتيب در درجات بعدي قرار داشتند. در اين مطالعه هيچ گونه علايم آلودگي گونه هاي پروانه زنبور مانند روي درختان توت، اقاقيا و زبان گنجشك مشاهده نشد. همبستگي بين قطر تنه و ميزان آلودگي درختان مثبت ولي اين همبستگي تنها در درختان نارون چتري و بيد در سطح % 5 معني دار بود.