تعيين دامنه ميزباني و نوسان هاي جمعيت پسيل آسيايي Diaphorina citri (Hemiptera: Psyllidae) روي مركبات در سه استان جنوبي ايران

Host preference and population dynamics of Asian citrus psyllid Diaphorina citri (Hemiptera: Psyllidae) on citrus in three provinces of southern Iran

بيماري ميوه سبز مركبات يا Greening يكي از بيماري هاي بسيار خطرناك مركبات در جهان است، كه اخيرا از برخي نقاط كشور گزارش شده است و به علت حضور ناقل آن Diaphorina citri Kuwaya در كشور تحقيقات روي آن ضروري مي باشد. به منظور تعيين دامنه ميزباني و نوسان هاي جمعيت اين آفت روي ميزبان هاي مختلف، در استان هاي كرمان، هرمزگان و سيستان و بلوچستان سه باغ با شرايط مشابه انتخاب شد و در هر باغ سه گونه متفاوت با توجه به منطقه در نظر گرفته (اين گونه ها در استان هرمزگان ليموشيرين، ليموترش و پرتقال، در منطقه جيرفت ليموترش، پرتقال و گريپ فروت و در بلوچستان ، ليموترش، پرتقال و نارنگي را شامل مي شدند.) و از هر گونه 10 درخت انتخاب شد و نمونه برداري هايي به صورت هر دو هفته يك بار از آن ها و علف هاي هرز باغ انجام گرفت. براي شكار حشرات بالغ تله هاي چسبنده زرد رنگ به صورت يك درخت در ميان در باغ نصب شد. پس از شمارش و بررسي حشرات جمع آوري شده مشخص شد كه طي دو سال نمونه برداري ليموترش با ميانگين جمعيت به ترتيب 55/12±194/53، 11/1 ±49/11و 75/2 ±48/8 عدد پسيل به ازاي هر درخت در استان بلوچستان، منطقه جيرفت و استان هرمزگان ميزبان ارجح اين آفت محسوب مي شود. بررسي تغييرات جمعيت حشره نيز نشان داد كه اغلب از اواسط اسفند و اوايل فروردين جمعيت پسيل رو به افزايش مي گذارد اما اوج جمعيت اين حشره بسته به شرايط آب و هوايي و زمان جوانه زني درختان در هر منطقه متفاوت مي باشد كه اين زمان در جيرفت از اواخر فروردين تا اواسط ارديبهشت و اواخر شهريور، در بلوچستان اسفند، اواخر خرداد و اوايل تير و در هرمزگان ماه هاي اسفند و فروردين مي باشد. بنابراين زمان كنترل با اين آفت در هريك از نواحي مورد بررسي با توجه به اوج جمعيت آن متفاوت مي باشد.

Citrus Greening disease is one of the most serious diseases in the world, which has recently been reported from some parts of Iran. Due to the presence of its vector, Diaphorina citri, in our country, study on the vector is essential. In order to identify the host species and population dynamism of Asian Citrus Psylla on different hosts, three citrus orchards of the same condition, each with three cultivars in Kerman, Hormozgan and Baluchestan provinces were selected. Ten selected trees of each cultivar and weeds were sampled every two weeks and collected insects were selected. The yellow sticky traps to capture adult was installed every other one in orchards. The mean number of psylla per tree on lemon were calculated 15.47±12.55, 11.49 ±1.11and 8.48±2.75 psylla in Baluchestan , Jiroft and Hormozgan, respectively and lemon is preferred host of this pest. Diagrams drawn from data showed that the insect population often increased in early March but the peak of population, depending on weather condition and time of bud formation of trees in each region is different. Population peak time is from late April to mid-May and late September in Jiroft, March, Late May and early June in Baluchistan and in March and April in Hormozgan. As a result, the control time in any studied region is different according to population peak time.