ارزيابي اثر كوددهي نيتروژن در گياه كلزا بر توانايي هاي زيستي و نرخ تغيير جمعيت شته خردل Lipaphis erysimi (Hem.: Aphididae)

Evaluation the effect of nitrogen fertilization of canola on performance and population growth rate of mustard aphid, Lipaphis erysimi (Hem.: Aphididae)

تغيير كيفيت گياه ميزبان در نتيجه مصرف كود نيتروژن مي تواند بر توانايي هاي زيستي و انبوهي جمعيت حشرات گياه خوار موثر باشد. اين تحقيق به منظور بررسي اثر چهار سطح كود نيتروژن شامل صفر، 75، 150 و 225 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در گياه كلزا (Brassica napus L.) بر توانايي هاي زيستي و نرخ تغيير جمعيت شته خردل (Lipaphis erysimi Kalt.) در شرايط گلخانه اي انجام شد. نتايج نشان داد كه مقدار نيتروژن و نسبت كربن به نيتروژن گياه به طور معني داري تحت تاثير كوددهي قرار داشتند. بيشترين درصد نيتروژن برگ (09/0± 05/3) و كمترين مقدار نسبت كربن به نيتروژن (70/0±00/16) در گياهان تيمار شده با بالاترين سطح كوددهي مشاهده شد. افزايش كوددهي به طور معني داري باعث بهبود توانايي هاي زيستي شته خردل شد. كوتاه‌ترين دوره پورگي (08/0± 76/5 روز) و بيشترين پوره توليد شده به ازاي هر فرد بالغ (03/5 ± 38/95) در تيمار 225 كيلوگرم نيتروژن در هكتار مشاهده شد. برازش خط رگرسيون رابطه مثبت و معني داري را ميان نرخ ذاتي افزايش جمعيت (rm) شته و تيمار نيتروژن نشان داد. با افزايش نيتروژن مصرفي از صفر تا 225 كيلوگرم در هكتار، نرخ ذاتي افزايش جمعيت 64/20 درصد افزايش يافت. به علاوه انبوهي جمعيت شته خردل به طور معني داري تحت تاثير تيمار نيتروژن و زمان نمونه برداري قرار گرفت و بيشترين جمعيت (249 ± 2014) در نمونه برداري سوم و در بالاترين سطح كوددهي مشاهده شد. در تمام تاريخ هاي نمونه برداري، بيشترين نرخ تغيير جمعيت در بالاترين سطح كود نيتروژن محاسبه شد و با افزايش زمان نمونه برداري، نرخ تغيير جمعيت كاهش يافت.

Variation in host plant quality in response to nitrogen fertilization could influence on performance and population of insect herbivores. Current greenhouse study was conducted to determine the effect of four nitrogen fertilization levels including 0, 75, 150 and 225 kg. ha-1 in canola (Brassica napus L.) on performance and population growth rate of mustard aphid (Lipaphis erysimi Kalt.). The results showed that increasing nitrogen levels had significantly affected the nitrogen content and carbon/nitrogen of canola plants. The maximum percent of leaf-N (3.05±0.09) and minimum ratio of C/N (16.00±0.70) were observed in plants fertilized with the highest nitrogen level. Increasing nitrogen fertilization significantly enhanced aphid performance. The shortest nymphal developmental period (5.76±0.08 days) and the maximum fecundity (95.38±5.03) were observed at the level of 225 kg N.ha-1. Regression analysis showed a positive significant relationship between the intrinsic rate of increase (rm) and nitrogen treatment. The aphids’ rm increased 20.64 % with increasing nitrogen levels from 0 to 225 kg. ha-1. Moreover, the population of mustard aphid significantly was affected by nitrogen treatment and sampling date. The maximum population was observed in 3rd sampling date and in the highest nitrogen fertilization. In all sampling dates, the maximum population growth rate was calculated in the highest nitrogen level. The population growth rate showed a decreasing trend with increasing sampling date.