اكتشافات ژيوشيميايي به روش رسوبات آبراهه‌اي و مطالعه كاني‌هاي سنگين در منطقه جلده‌باخان، آذربايجان شرقي

Stream-Sediment and Heavy Mineral Studies in Jaldehbakhan Area, East-Azarbaidjan

منطقه جلده‌باخان در جنوب شرق استان آذربايجان شرقي، بخشي از ايالت فلززايي طارم- قره‌داغ را تشكيل مي‌دهد. نتايج اوليه حاصل از اكتشافات ژيوشيميايي ناحيه‌اي در جلده‌باخان، منجر به شناسايي بي‌هنجاري‌هايي از عناصر مختلف گرديد. كنترل بي‌هنجاري‌هاي ژيوشيميايي از طريق مطالعات كاني‌هاي سنگين در رسوبات آبراهه‌اي و نمونه‌هاي كاني‌سازي شده انجام گرفت. مهم‌ترين كاني‌هاي سنگين شناسايي شده شامل مگنتيت، هماتيت، ليمونيت، مارتيت، اليژيست، پيريت، پيريت اكسيده، گالن، طلا، مس طبيعي، باريت، مالاكيت، كوپريت، زيركن، آپاتيت، روتيل، ايلمنيت، اسفن، پيروكسن، آمفيبول، گارنت و اپيدوت هستند. كاني‌هاي سنگين فلزي شناسايي شده عمدتا در ارتباط تنگاتنگ با كاني‌سازي‌هاي اپي‌ترمال و رگه‌‌اي مي‌باشد. تجزيه بعضي از نمونه‌هاي ليتوژيوشيميايي برداشت شده از محدوده بي‌هنجاري‌ها، براي عناصري مانند Ag, As, Ba, Bi, Ce, Co, Cu, Mo, Ni, Sb, V, Zn Au, عيار قابل توجّهي ‌نشان دادند. تلفيق يافته‌هاي حاصل از تجزيه‌هاي شيميايي، مطالعات كاني‌هاي سنگين، كانه‌نگاري نمونه‌هاي كاني‌سازي شده و روابط صحرايي منجر به شناسايي محدوده بي‌هنجاري منطبق بر درّه اصلي منطقه مورد مطالعه شد. انطباق نقشه بي‌هنجاري‌هاي نهايي با نقشه چگالي گسل‌هاي منطقه جلده‌باخان نشان مي‌دهد كه گسل‌ها در ايجاد اين بي‌هنجاري‌ها نقش مهمي داشته‌اند. نتايج كلي حاصل از بررسي‌هاي ژيوشيميايي نشان مي‌دهند كه بي‌هنجاري‌هاي شناسايي شده عمدتا متعلق به عناصري مانند Ag, Ba, Co, Cu, Sb, Zn Au, بوده كه مي توانند به عنوان عناصر ردياب مهم در اكتشاف كانسارهاي طلا و نقره اپي‌ترمال و همچنين كانسارهاي چند فلزي Au-Ag-Cu-Pb-Zn به كار روند.

Jaldehbakhan area, located at southeast of East-Azarbaidjan, forms a part of the Tarom-Gaharadagh metalogenic province. The regional geochemical explorations led to the discovery of anomalous areas for variety of elements. The Control on geochemical anomalies was implemented by studies of heavy minerals of stream sediments and mineralized samples. The most important identified heavy minerals includes magnetite, hematite, limonite, martite, micaceous hematite, pyrite, oxidized pyrite, galena, native copper, gold, malachite, cuprite, zircon, apatite, rutile, ilmenite, sphene, pyroxene, amphibole, garnet, and epidote. The identified metallic heavy minerals are intimately associated with veinlet and epithermal mineralization. Analysis of some collected litho-geochemical samples from zone of anomalies show notable grade for elements such as Au, Ag, As, Ba, Bi, Ce, Co, Cu, Mo, Ni, Sb, V, and Zn. Combination of obtained data from chemical analyses, heavy mineral studies, petrographic examinations of mineralized samples, and field relations led to identification of zone of anomalies corresponding with main valley in the study area. Superposition of final anomaly map with fault density map of Jaldehbakhan area indicates that faults played a crucial role in creation of these anomalies. The overall obtained results from geochemical considerations show that the identified anomalies principally belong to elements such as Au, Ag, Ba, Co, Cu, Sb, and Zn that can be used as important tracer for exploration of epithermal gold and silver as well as polymetallic Au-Ag-Cu-Pb-Zn deposits.