جايگاه تجديد نظر ماهوي در نظام دادرسي مالياتي ايران

Substantial Appeal in Iran’s Taxation Proceedings System

نظام دادرسي مالياتي كشور ما با تركيب و ساختار خاص خود، از نظام هاي صرفاً اداري و نظام هاي دو مرحله اي اداري – قضايي متفاوت مي باشد. در اين سيستم، همانند نظام قضايي، هيات هاي حل اختلاف بدوي و تجديد نظر به ماهيت اختلاف في مابين مودي و اداره مالياتي رسيدگي مي كنند و شوراي عالي مالياتي و ديوان عدالت اداري، به موازات هم، عهده دار رسيدگي شكلي به آراي صادره از اين هيات ها مي باشند. تجديد نظر و اعتراض به آراي صادره از هيات-هاي حل اختلاف مالي بدوي، يكي از موضوعاتي است كه در ساليان اخير محل بحث و اختلاف نظر زيادي بوده است. روند قانون گذاري و حذف و احياي مجدد اين مرحله از ساختار دادرسي مالياتي، حكايت از آن دارد كه قانونگذار هنوز ماهيت، ارزش و اعتبار تجديد نظر را به درستي مورد توجه قرار نداده است. با آنكه در آخرين تغييرات صورت گرفته در اين زمينه و در سال 88 مجدداً اين مرحله احيا شده است، اما هنوز تا رسيدن به جايگاه شايسته خويش فاصله زيادي دارد. در مقاله حاضر، به بررسي جايگاه تجديدنظر ماهوي در نظام دادرسي مالياتي ايران مي پردازيم. به نظر مي رسد كه طبق مقررات كنوني، ايراداتي بر تركيب و ساختار هيات هاي حل اختلاف مالياتي تجديد نظر وارد است كه مي تواند مانعي بر سر راه اجراي يك دادرسي منصفانه در هيات هاي مذكور باشد.

Taxation proceedings system of our country with its special composition and structure is different from systems merely being administrative and two-step administrative-judicial systems. In this system, primitive and appeals dispute settlement boards like judiciary system investigate nature of disputes between taxpayer and taxation office; and Supreme Tax Council and the Administrative Justice Court undertake investigation of the judgments issued from these boards parallel to each other. Appeals and objection to the judgments issued from primitive dispute settlement boards is one of the controversial subjects during these years. Legislation process, omission and revival of this step in taxation proceedings structure show that the legislator doesn’t consider nature, value and credit of appeals accurately. Although legislator considered it in the latest changes in this field and this step has been revived again in 2009, it should go miles to reach its suitable place. In the present paper, we study the place of substantial appeals in taxation proceedings appeal of Iran. It seems that based on current regulations, there are faults on composition and structure of tax dispute settlement boards which can be regarded as a barrier in the said boards to reach fair proceedings.