بررسي بهره وري علمي پژوهشگران ايراني در رشته هاي مختلف بر اساس شاخص سرانه انتشار در بازه زماني 1991-2011

بررسي بهره وري علمي پژوهشگران ايراني در رشته هاي مختلف بر اساس شاخص سرانه انتشار در بازه زماني 1991-2011

هدف: هدف كلي از پژوهش حاضر، بررسي بهره وري علمي پژوهشگران ايراني در رشته هاي مختلف در بازه زماني 1991-2011 بر اساس شاخص سرانه انتشار است. روش: روش پژوهش، پيمايشي با رويكرد علم سنجي است. داده ها با استفاده از نمايه استنادي علوم از پايگاه هاي استنادي تامسون رويترز جمع آوري شده اند. رده بندي موضوعي پژوهشگران به دو روش صورت گرفت: بر اساس مقولات موضوعي مجلات و بر اساس گروه آموزشي يا پژوهشي پژوهشگر كه در وابستگي سازماني وي منعكس شده است. يافته ها: يافته ها نشان داد سرانه كلي انتشار پژوهشگران ايراني در طول بازه زماني 21 ساله برابر با 07/51 است. رده موضوعي شيمي بيشترين سرانه انتشار و رده موضوعي علوم كشاورزي كمترين سرانه انتشار را به خود اختصاص داده اند. گروه آموزشي بيوفيزيك بيشترين سرانه انتشار و گروه آموزشي پاتوبيولوژي كمترين سرانه انتشار را كسب كرده اند. نتايج آزمون ها نشان داد كه ميان سرانه انتشار رده هاي موضوعي و گروه هاي آموزشي مختلف اختلاف معناداري وجود دارد و اين اختلاف به رده هاي بيولوژي و بيوشيمي، شيمي، مهندسي، علوم مواد و چندرشته اي با برخي ديگر از رده هاي موضوعي باز مي گردد. همچنين، اين اختلاف در ميان گروه آموزشي شيمي با برخي ديگر از گروه ها نيز مشاهده شده است. نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه توجه به شاخص مطلق شمار انتشارات علمي، تصويري جامع از واقعيت پژوهشي را منعكس نساخته و توجه به شاخص هاي ديگري همچون سرانه انتشار كه علاوه بر شمار انتشارات به شاخص شمار پژوهشگران نيز توجه نموده است، مي تواند تصويري دقيق تر و جامع تر از بهره وري علمي نشان دهد.

Aim: The present study aims to compare Iranʹs scientific productivity in different disciplines during 1991-2011 based on their publication per capita. Method: Using a scientometric method, data were obtained from the Thompson-Reuters citation websites using the SCI. The researchers’ subject matters were classified in two different ways: (1) based on the journals’ subject categories and (2) based on the researcher’s educational or research department as reflected in his/her affiliation. Findings: The findings of this study revealed that the overall publication per capita for Iranian researchers was 51.7 in a 21-year period. The chemistry and agricultural sciences subject categories had the highest and lowest publication per capita respectively. The highest and lowest rate of publication per capita also belonged to the biophysics and the pathobiology departments respectively. Test results showed a significant difference among various subject categories and departments in terms of publication rate per capita. This difference was observed among the biology and biochemistry, chemistry, engineering, material science and several other disciplines. Such a difference was also observed between the chemistry department and some of the other departments. Conclusion: Results indicated that paying attention to the standard of the absolute number of scientific papers had failed to provide a comprehensive picture of the reality of research, and that paying attention to other standards such as publications per capita in which the number of researchers is taken into account in addition to the number of papers can provide a more accurate and comprehensive picture of scientific productivity.