بومي سازي فايل اقليم مدل پروژه پيش بيني فرسايش آبي (WEPP) (مطالعه موردي: پايگاه تحقيقاتي سنگانه، خراسان رضوي)

فرسايش خاك اثرات درون حوزه اي شامل كاهش حاصلخيزي خاك و اثرات برون حوزه اي شامل كاهش كيفيت آب، را در پي دارد. در كشور ما نيز فرسايش هر ساله خسارات جبران ناپذيري را به اكوسيستم هاي حوزه هاي آبخيز و اقتصاد كشور وارد مي سازد. تدوين و اجراي موثر برنامه هاي مهار فرسايش، نياز به درك كامل فرآيند هاي آن، توانايي در اندازه گيري و برآورد دقيق شدت فرسايش، شناخت عميق مساله و اعمال تكنيك هاي علمي در كنترل آن دارد. در بيشتر حوزه هاي آبخيز، داده هاي مورد نياز براي برآورد رسوب در پايين دست دامنه ها وجود ندارد. از طرفي به-دليل مشكلات اجرايي و وسعت حوزه ها، امكان استفاده از روش هاي مستقيم مانند پلات گذاري، روش هاي هيدروليكي و هيدرولوژيكي براي محاسبه فرسايش در دامنه ها به جز موارد محدود و براي حوزه هاي كوچك وجود ندارد. راه مناسب ديگري كه براي به دست آوردن مقدار فرسايش و رسوب وجود دارد، اندازه گيري غير مستقيم به كمك روابط و مدل هاي ارائه شده، است. در اين رابطه مدل هاي شبيه ساز به ابزارهاي با اهميتي جهت آناليز فرآيندهاي طبيعي دامنه ها و حوزه هاي آبخيز و همچنين توسعه سناريوهاي مختلف مديريتي آبخيزداري تبديل شده اند. مدل WEPP، يكي از مشهورترين مدل هاي فرآيند محور است كه با پايه فيزيكي مي تواند هدر رفت خاك و رسوب گذاري را با استفاده از مكانيسم ها و فرآيند هاي توزيعي زماني و مكاني روي دامنه ها و در داخل آبراهه ها پيش بيني كند. مدل WEPP در دو مقياس دامنه و حوزه آبخيز قابل استفاده بوده و قادر است ميزان فرسايش، رسوب و رواناب را به صورت سال هاي متوالي و يا براي يك رگبار برآورد كند. مدل دامنه WEPP داراي چهار بخش اقليم، خاك، مديريت و توپوگرافي است و در مدل حوزه آبخيز علاوه بر اين چهار بخش، داده هاي مربوط به تاسيسات آبخيزداري، كانال و مخازن نيز اضافه مي شود لذا براي اجراي مدل، بايد اطلاعات اقليمي را به فرمت قابل قبول توسط مدل WEPP تبديل كرد كه تهيه اين فايل اقليمي براي مناطقي با مشكل داده، كار سخت و گاهي غير ممكن است. همين امر سبب شده است تا اكثر كاربران مدل WEPP براي ساخت فايل اقليمي از ايستگاه مشابهي در آمريكا استفاده كنند كه اين امر ميزان كارايي مدل را در مناطق خارج از آمريكا كاهش مي دهد. لذا در اين مطالعه سعي شده است تا فايل اقليمي مدل WEPP با استفاده از داده هاي هواشناسي منطقه مورد مطالعه (سنگانه مشهد) و برنامه BPCDG توليد شود. فايل نهايي در مدل WEPP استفاده شده و بنابراين از خطاي احتمالي در برآورد پارامترهاي اقليمي كاسته مي شود. بدين منظور پس از تهيه اطلاعات اقليمي مورد نياز، فايل هاي ورودي برنامه BPCDG در برنامه Notpad تهيه و به مدل معرفي شده و فايل اقليمي نهايي ايجاد شده است. نتايج حاصله نشان مي دهد كه مدل WEPP قادر است تا اين فايل اقليمي را شناسايي و اطلاعات آن را به درستي بخواند. همين امر سبب مي شود كه دقت نتايج مدل نيز افزايش يابد.