مدل سازي توام تغييرات زماني- مكاني بارش ماهانه (مطالعه موردي بخشي از استان گلستان)

بارش يكي از تغييرپذيرترين پديده هاي هواشناسي و هيدرولوژيكي است. بررسي نحوه تغييرات زماني-مكاني بارش به منظور مديريت و برنامه ريزي منابع آب در مناطق مختلف يك حوضه آبريز بسيار ضروري است. خودهمبستگي زماني-مكاني اين داده ها از يك طرف كار تحليل آن ها را مشكل مي سازد و از طرف ديگر سبب افزايش دقت تحليل آن ها مي شود. هدف از اين پژوهش، مدل سازي تغييرات توام زماني-مكاني و درون يابي بارش ماهانه در سطح استان گلستان است. در اين پژوهش تغييرات بارش ماهانه 30 ساله براي 30 ايستگاه باران سنجي و هواشناسي استان گلستان مورد بررسي قرار گرفت. جهت تحليل زماني- مكاني داده ها، ابتدا ماهيت اوليه آن ها از نظر همگني در واريانس و مانايي در زمان و مكان بررسي شد. با بررسي مدل هاي مختلف تغييرنگار زماني-مكاني، مدل متريك جمعي با RMSE برابر با 14/0 ميلي متر به عنوان مدل مناسب انتخاب شد. سپس به كمك اين مدل درون يابي با همسايگي هاي مختلف انجام شده كه حاصل آن تعداد 360 نقشه توزيع ماهانه بارندگي بود. درونيابي با تعداد 20 همسايگي حداقل خطاي تخمين كريجينگ را نشان داد. همچنين ميانگين خطاي تخمين كريجينگ نزديك به صفرمي باشد. بر اساس نتايج به دست آمده، الگوي تغييرات بارش در نقشه هاي استخراج شده با نقشه هاي مقادير مشاهداتي، مشابهت زيادي دارد كه نشان دهنده مناسب بودن روش مدل سازي است. از نتايج اين پژوهش مي توان به منظور تعيين مقادير بارندگي در مناطق بدون ايستگاه و در هر بازه زماني (تحت تاثير همبستگي هاي زماني و مكاني) استفاده نمود.