ارايه مدل ارزيابي شهر اسلامي با رويكردي بر شاخص هاي بارز شهر اسلامي در قرآن كريم

Model of the Islamic city with the approach of the main indicators of the Quran

هر چند واژه ي شهر و شهرنشيني، تاريخي به درازاي عمر بشر دارد، اما هيچ شهري در گذر زمان توانِ ماندگاري را نداشته، مگر اين كه داراي هويت فرهنگي مشخص بوده باشد. دين اسلام با توجه به صبغه ي فرهنگي برجسته اي كه دارد؛ از همان آغاز تاثيرگذاري خويش، هويت يابي اسلامي را بر پايه مولفه هاي اجتماعي بالاخص مولفه هاي شهري آغاز نمود. در اين پژوهش ابتدا با روش كتابخانه اي - اسنادي، مباني نظري پژوهش كه شامل هشت شاخص مهم شهر اسلامي است، بدست آورده و با نگاهي همه جانبه بر داشتن هويت اسلامي، شاخص ها را با نگاه درون ديني مورد تحليل قرار داده و در ادامه با روش ميداني و با استفاده از نظر سنجي از خبرگان ميزان وزن هر شاخص بدست آمده و سپس با استفاده از روش ساده وزني (SAW) مدل نظام ‌مندي جهت ارزيابي شهرها بر اساس شاخص هاي اسلامي ارايه شده است. نتايجي كه از پرسش نامه ها به دست آمد، حاكي از اين بود كه هيچ كدام از شاخص ها از نظر شهرسازان و كارشناسان علوم قرآني بي اهميت و يا كم اهميت نبودند؛ ولي با اين وجود بيشتر توجه شهرسازان معطوف به ظواهر شهري بوده و كارشناسان علوم قرآني به روح معنوي حاكم بر شهر تاكيد بيشتري دارند.

Although, cities and urbanization, has a history as long as human life, no city has ever been permanent in the history, unless it have had a specific cultural identity. Islam is the highlight of the cultural overlay, and from the beginning of its influence, it based the Islamic identity on social factors especially in urban components. In the first study using a library–documentation method, the theoretical framework of the study was obtained including the eight important indexes of Islamic cities. With considering the Islamic identity, the indexes were investigated from a religious point of view. In the next step, using the field method and a survey of scholars in the field, the weight of every index was determined. Using the simple weighting method of SAW a systematic method was developed to assess the cities based on the presented Islamic indexes. The results of the survey indicated that none of the indexes was insignificant in the view of the architects and the Quran Sciences scholars, rather architects paid more attention to the urban appearance, and the Quran Sciences scholars focused more on the spirituality prevailing in the city.