ساخت‌شكني رابطه سلسله‌مراتبي معلم و دانش‌آموز با توجه به انديشه‌هاي ژاك دريدا

Deconstructing the hierarchical relation between teacher and student based on Derrida’s ideas

ساخت‌شكني رويكردي است كه ژاك دريدا آن را به‌صورت نظام‌مندي درآورده و در حوزه‌هاي گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس اين رويكرد، هر «متن» داراي قطب‌هاي متضادي است كه يكي از آن‌ها ديگري را در زير سلطه خويش قرار مي‌دهد و بدين ترتيب، روابط سلسله‌مراتبي يا مركز/ پيرامون بين قطب‌ها شكل مي‌گيرد. اين رويكرد در تعليم‌و‌تربيت هم مورد استفاده قرار گرفته و مي‌توان آن را در مورد رابطه معلم و دانش‌آموز كه ارتباطي سلسله‌مراتبي دارند، به‌كار برد و اين رابطه را ساخت‌شكني كرد تا ارتباطي متعادل ميان معلم و دانش‌آموز برقرار شود. نتايج اين پژوهش بيانگر آن است كه هم اكنون رابطه مركز/ پيرامون بين معلم و دانش‌آموز در جريان است، طوري كه معلم در قطب غالب و دانش‌آموز در قطب مغلوب قرار مي‌گيرد. لذا بايد با ساخت‌شكني، آلايش ميان آن‌ها را نشان داد و دانش‌آموز را از قطب مغلوب خارج ساخت و به باز تعريف نقش معلم و دانش‌آموز با توجه به اين جابه‌جايي اقدام كرد تا راه براي ارتباط عادلانه و موازنه‌اي ميان اين دو فراهم شود. توجه به مباحثي همچون راهنمايي و همياري معلم در فرايند يادگيري و آسان‌سازي اين فرايند توسط وي، ياددهي روش‌ يادگيري چيزها به جاي ياددهي خود آن‌ها، يادگيري معلم از دانش‌آموز و نقش‌آفريني پررنگ‌تر دانش‌آموزان در سر كلاس‌هاي درس بيانگر رابطه متعادل معلم و دانش‌آموز است.

Deconstruction is an approach which has been systematized by Derrida and has been used in different areas. Based on this approach, each text has different opposite poles, each one of these poles dominates the other poles and in this manner the hierarchical relationship crystallizes. This approach has been used in education and deconstruction can be used in the teacher-student relationship to deconstruct it to make a balanced relation between them. The results showed that the teacher is in the dominant and the student in the passive pole. This relation can be redefined and the student can be transferred to the dominant pole so that the way for fair and balanced relation could be opened. Paying attention to concepts such as helper, guide, simplifying learning by teacher, teaching the way of learning things instead of teaching them, the learning of teacher from the student and playing a more active role by the student in the educational process indicate a balanced relation between teacher and student.