نكاتي جهت افزايش كيفيت گزارش‌دهي مطالعات مداخله‌اي

Letter to editor

مقاله‌اي با عنوان تاثير به كارگيري روش تقليد از نسخه با نام ابداعي Prescomime بر يادگيري و رشد مهارت‌هاي باليني دانشجويان پزشكي در درس داروشناسي. مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي. 1393; 14 (12) :1087-1096 به چاپ رسيده است(1). اين مطالعه به صورت مداخله‌اي تك گروهي صورت گرفته است. با توجه به اين كه نتايج مطالعات كارآزمايي در تصميم‌گيري‌هاي بهداشتي و درماني كاربرد دارند، ذكر چند نكته براي اطمينان از قابل استفاده بودن اين روش آموزش در موارد مشابه قابل بحث است، از آنجايي كه روش اجراي مناسب و به كارگيري روش آماري مناسب براي افزايش بهبود كيفيت كارآزمايي باليني ضروري است(2و3)، لذا نكات زير اين مطالعه قابل تامل مي‌باشد. در مطالعه حاضر نحوه ورود افراد داوطلبانه ذكر شده است در حالي كه در روش كار بيان شده كه براي افرادي كه شركت داشته‌اند امتيازاتي در نظر گرفته شده و چنانچه فرد شركت ننمايد با كسر نمره مواجه مي‌شود و اين در حالي است كه با يكي از اصول مهم در مطالعات كه ورود و خروج آزادانه افراد از مطالعه مي‌باشد در تعارض مي‌باشد(4). از طرفي، مداخله در قالب يك واحد درسي ارايه شده است، رضايت و داوطلب بودن فرد ديگر مفهوم پيدا نمي‌كند و دانشجو بايد واحد ارايه شده در آن ترم را انتخاب كند، كه از اين منظر نيز، مي‌توان گفت كه داوطلبانه بودن آزمودني در اين پژوهش، احتمالاً كاربرد نداشته است. در خصوص مقايسه گروه مداخله و گروه عدم مداخله نيز چند ابهام وجود دارد اول آن كه آيا سوالات آزمون نهايي بين دو گروه يكسان بوده است يا كيفيت سوالات متفاوت بوده كه قطعاً تفاوت كيفيت سوالات در نمره دانشجويان تاثيرگذار خواهد بود و حداقل كاري كه مي‌بايست در اين پژوهش اشاره مي‌شد، اين است كه در هر دو ورودي از يك امتحان واحد استفاده شده است، در غير اين صورت قسمتي از تفاوت‌ها مي‌تواند ناشي از تفاوت در نحوه ارزيابي دو گروه باشد. از طرفي با توجه به اين كه استاد مربوطه از وضعيت مداخله در دو گروه مطلع بوده است و اصطلاحاً ماسكه (Blind) نبوده است اين امكان وجود دارد در جهت حمايت از طرح پيشنهادي خود در گروه مداخله با ارفاق و در گروه عدم مداخله سخت‌گيرانه نسبت به نمره‌دهي اقدام نموده باشد. نكته ديگر، مشخص نيست افزايش رضايتمندي دانشجويان چگونه سنجيده شده است، دانشجويان حاضر درس مربوطه را در شرايط مداخله مربوطه گذرانده‌اند و شرايط عدم مداخله را تجربه ننموده‌اند، لذا رضايت‌مندي اوليه‌اي وجود نداشته كه با شرايط بعد از مداخله مقايسه و متوجه افزايش رضايت‌مندي شويم. آناليز واريانس براي مقايسه ميانگين بيش از دو گروه استفاده مي‌شود در حالي كه در مطالعه حاضر دو گروه مقايسه شده‌اند ضمناً در نتايج نيز مشخص نشده است كه از اين آزمون در كجا استفاده شده است. يكي از قسمت‌هاي مهم يك مقاله، روش اجرا و آناليز داده‌ها و تطابق آنچه در روش اجرا و نتايج بيان شده است، مي‌باشد و بايد داراي پيوستگي باشد(5). اين در حالي است كه چنين موردي در زمينه آزمون‌هاي آماري استفاده شده در اين مقاله صدق نمي‌كند. اميد است، اين دست نوشته و موارد مشابه، مورد توجه خوانندگان قرار گرفته و با رعايت نكاتي هر چند اندك، باعث بهبود گزارش مقالات و در نتيجه افزايش اطمينان به نتايج پژوهش‌ها شد(6).