تحليل الگوهاي فضايي و زماني سامانه هاي همرفتي با بارش بيش از10 ميلي متر در جنوب غرب ايران

در اين تحقيق ويژگي هاي فضايي و زماني رخداد سامانه هاي همرفتي در جنوب غرب ايران، طي سال هاي 2001 تا 2005 با استفاده از تصاوير ادغامي دماي درخشندگي حاصل از باند مادون قرمز ماهواره هاي زمين آهنگ Meteosat،GOES و GMS، مورد بررسي قرار گرفت. سامانه هاي همرفتي بر اساس آستانه هاي دما و مساحت به ترتيب برابر 228 درجه كلوين و 1000 كيلومترمربع در تصاوير دماي درخشندگي شناسايي و مسيريابي شدند. در مجموع 268 سامانه همرفتي در زمان رخداد بارش سنگين (بر اساس WMO با مجموع بارش بيش از 10 ميلي متر و همچنين ثبت پديده رگبار حداقل در 3 ايستگاه) شناسايي شد. نتايج نشان داد كه ماه هاي دسامبر و آوريل به ترتيب با 69 و 67 مورد پررخدادترين و ماه فوريه تنها با 5 مورد كم رخدادترين ماه هاي سال از نظر بارش همرفتي بوده اند. تعداد رخداد سامانه هايي با طول عمر و وسعت زياد، قابل توجه بوده است، كه نشان دهنده ي نقش مهم عوامل ديناميك در شكل گيري سامانه هاي همرفتي اين منطقه است. فراوان ترين جهت حركت از جنوب غرب به سمت شمال شرق (53 درصد) و از غرب به سمت شرق (38 درصد) بود، بنابراين جهت حركت سامانه هاي همرفتي با جهت حركت كلي جريانات جوي در اين منطقه مطابقت داشته و توسط جريانات در سطوح مياني جو تعيين شده است. همان طور كه انتظار مي رفت محل شكل گيري سامانه هاي همرفتي تحت تاثير توپوگرافي منطقه است، به اين صورت كه بيشينه محل شكل گيري اين سامانه ها در دامنه ي رو به باد زاگرس بوده و در دامنه ي بادپناه كوه هاي زاگرس به ندرت سامانه اي تشكيل شده است. بطور كلي فراواني رخداد از جنوب غرب منطقه به سمت شمال شرق ابتدا افزايش و سپس كاهش يافته است. بنابراين ميزان رخداد از شرايط توپوگرفي تاثير پذيرفته و فراواني رخداد در ارتفاعات بيشتر بود. اما پراكندگي رخداد و ميزان تاثيرپذيري آن از توپوگرافي، در ماه هاي مختلف سال تفاوت هايي داشته؛ بطوري كه در ماه هاي گرم سال بيشترين و در ماه هاي سرد سال كمترين هماهنگي با توپوگرافي ديده شده است.