تاثير تنش خشكي بر اثر ژن و قابليت تركيب لاين‌هاي ذرت دانه‌اي

Drought Stress Effects on Gene Action and Combining Ability of Maize Inbred Lines

در اين بررسي، 36 تركيب حاصل از تلاقي دو تستر K3653/2 (متحمل به خشكي) و K3615/1 (حساس به خشكي)) با 18 لاين براساس مدل لاين× تستر، در دو شرايط آبياري كامل و شرايط قطع آبياري در دوره پر شدن دانه در دو آزمايش جدا در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت دو سال در ايستگاه تحقيقاتي مغان مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج برآورد اثر ژن‌ها با تجزيه لاين × تستر نشان داد هر دو اثر افزايشي و غالبيت در كنترل عملكرد دانه و اكثر صفات زراعي نقش داشتند. برآورد نسبت تركيب‌پذيري عمومي به خصوصي نشان داد نقش واريانس غالبيت در كنترل عملكرد دانه مهم‌تر است. تخمين تركيب پذيري لاين‌ها و تسترها به منظور شناسايي تركيب شونده مطلوب و مفيد در هر دو شرايط آبياري كامل و تنش خشكي نشان داد كه لاين‌ها و تسترها براي عملكرد دانه، تركيب‌پذيري عمومي معني‌دار و متفاوتي داشتند. در دو شرايط مختلف روند چندان مشابهي در تركيب‌پذيري لاين‌ها مشاهده نشد. لاين‌هاي L8، L11 و L17 در شرايط آبياري نرمال و لاين‌هاي L1، L16 و L17 در شرايط قطع آب در مرحله پرشدن دانه، از نظر عملكرد تركيب‌پذيري عمومي مثبت معني‌دار و بهتري داشتند. تستر K3653/2 در شرايط نرمال و تنش خشكي تركيب‌پذيري عمومي مثبت و معني‌دار داشت. تلاقي‌هاي L1×T1، L4×T1 و L8×T1 در شرايط نرمال و تلاقي L9×T2 در شرايط تنش از نظر عملكرد تركيب‌پذيري خصوصي مثبت معني‌دار داشتند.

This study was carried out to investigate the genetic structure of the 36 maize hybrids established from eighteen female lines and two male testers according to line × tester method under normal irrigation and drought stress conditions. Two separate experiments, normal irrigation and drought stress at grain filling stage were performed in Moghan for two years, using a RBCD with three replications. The results showed that the effect of gene action could be both non-additive and additive in the expression of grain yield under both conditions. However, GCA/SCA variance ratio revealed that non-additive genetic variance was more important for grain yield than additive variance. Analysis of general combining ability indicated that the variation of combining ability of lines in non-water stress condition was higher than that in water stress condition. The reactions of general combining ability of lines in both conditions were not similar. Lines L8, L11 and L17 in normal irrigation and lines L15, L16 and L17 in stress condition showed better general combining abilities for grain yield. The K3653/2 tester showed better general combining abilities for grain yield in both conditions. The crosses such as L1×T1, L4×T1 and L8×T1 in normal irrigation condition and L9×T2 in drought stress condition showed better specific combining abilities for grain yield.