ارزيابي مقاومت ارقام و لاين‌هاي گندم نسبت به بيماري لكه‌برگي سپتوريايي در مراحل گياهچه‌اي و گياه كامل

Evaluation of Resistance of some Wheat Cultivars and Lines to Septoria Leaf Blotch at Seedling and Adult Plant Stages

در اين تحقيق مقاومت 230 رقم تجاري و لاين اميدبخش گندم نسبت به قارچ عامل بيماري لكه‌برگي سپتوريايي (Mycosphaerella graminicola) در مرحله گياهچه‌اي در گلخانه‌هاي واحد بيماري‌هاي غلات موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج و در مرحله گياه كامل در مزرعه ايستگاه تحقيقاتي گرگان مورد بررسي قرارگرفت. ارزيابي مقاومت گياهچه‌اي با استفاده از سه پاتوتيپ پرآزار (High virulent) قارچ عامل بيماري انجام شد. ژنوتيپ‌هاي گندم در مرحله يك برگي به صورت جداگانه با سوسپانسيون اسپور پاتوتيپ‌هاي قارچ مايه‌زني شد و واكنش گياهچه‌اي 21 روز پس از مايه‌زني به صورت درصد سطح نكروتيك برگ و درصد پوشش پيكنيد مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج ارزيابي مقاومت گياهچه‌اي نسبت به پاتوتيپ‌هاي 87001، 87051 و 88005 نشان داد كه به ترتيب 49، 25 و 34 درصد ارقام و لاين‌هاي مورد آزمايش مقاوم بوده و بقيه ژنوتيپ‌ها داراي درجات مختلفي از واكنش حساسيت بودند. رقم دريا و لاين‌هاي S-87-1، S-87-10، S-87-15، S-87-16، S-87-17، S-87-18، S-87-20، S-87-22، C-86-1، C-86-5، C-85-4، C-85-6، C-85-9، C-81-10، C-80-4، N-86-12، N-83-3 و M-85-16 و نسبت به هر سه جدايه قارچ مقاوم تشخيص داده شدند. ارزيابي مقاومت گياه كامل بر اساس مقياس دو رقمي 99-00 نشان داد كه 39 درصد ژنوتيپ‌ها مقاوم بودند. با توجه به نتايج به دست آمده از واكنش گياهچه‌اي و گياه كامل، بيش از 50 درصد ارقام و لاين‌ها نسبت به جدايه‌هاي اين بيماري حساسيت نشان دادند. ژنوتيپ‌هاي داراي مقاومت قابل قبول مي‌توانند در برنامه‌هاي به‌نژادي گندم به عنوان منابع مقاومت مورد استفاده قرار گيرند.

In this study, resistance of 230 wheat elite lines and commercial cultivars was evaluated to Mycosphaerella graminicola, the fungal pathogen of septoria leaf blotch, at seedling and adult plant stages (in greenhouse at Cereal Pathology Unit, Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, and in experimental fields of Gorgan Research Station, respectively). The first leaves of seedlings of wheat genotypes were separately inoculated with three high virulent isolates of the pathogen. Seedling resistance was visually assessed based on percentages of leaf necrotic area and pycnidial coverage at 21 days post inoculation. Results showed that 49, 25 and 34% of genotypes were resistant to the pathotypes 87001, 87051 and 88005, respectively, whereas the rest showed various levels of susceptibility. The wheat cultivar Darya and the lines S-87-1, S-87-10, S-87-15, S-87-16, S-87-17, S-87-18, S-87-20, S-87-22, C-86-1, C-86-5, C-85-4, C-85-6, C-85-9, C-81-10, C-80-4, N-86-12, N-83-3 and M-85-16 were resistant to all three isolates. Evaluation of adult plant resistance scored by 00-99 modified scale, showed the resistance reaction for 39% of the genotypes. Over 50% of plant materials were susceptible to the pathogen isolates at seedling and adult plant stages. Wheat genotypes with acceptable levels of resistance could be used as sources of resistance in wheat breeding programs