اجزاي فيزيكي مقاومت در ژنوتيپ‌هاي پياز مقاوم و حساس به بيماري پوسيدگي ريشه و طبق ناشي از قارچ Fusarium oxysporum f. sp. cepae

Physical Resistance Components of Onion Genotypes, Resistant and Susceptible to Root and Basal Plate Rot Disease Caused by Fusarium oxysporum f. sp. cepae

يكي از عوامل محدود كننده رشد گياه پياز، بيماري پوسيدگي ريشه و طبق است كه در اثر قارچ Fusarium oxysporum f.sp. cepae ايجاد مي‌شود. در اين تحقيق، هشت ژنوتيپ پياز بومي شامل قرمز آذرشهر، سفيد قم، هرسين، درچه اصفهان، سفيد كاشان، اسحاق‌آباد نيشابور، ابركوه يزد و قولي قصه زنجان و دو ژنوتيپ خارجي تگزاس ارلي گرانو و سوييت اسپانيش مورد آزمون قرار گرفتند. ابتدا، اين ژنوتيپ‌ها با بررسي درصد ريشه‌هاي آلوده و بر اساس فاكتورهاي بيماري (درصد آلودگي، شدت و شاخص بيماري) در طيف‌هاي مقاوم، متحمل و حساس ارزيابي شدند. به منظور بررسي اجزاي فيزيكي مقاومت، ويژگي‌هاي آناتوميكي ريشه شامل ضخامت اپيدرم، ضخامت و تعداد لايه پارانشيم پوست، ضخامت آندودرم، ضخامت دايره محيطيه، شعاع استوانه مركزي، قطر آوند آبكشي، قطر آوندهاي چوبي و قطر اولين لايه سلولي پوست اسكلرانشيمي، مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد ژنوتيپ‌هاي مورد آزمون از نظر ميانگين برخي از صفات مورد بررسي، اختلاف معني‌داري داشتند و همبستگي بالا و مثبت بين اين صفات و ميزان مقاومت اين ژنوتيپ‌ها به بيماري پوسيدگي ريشه و طبق وجود داشت. صفت تعداد لايه پارانشيم پوست، نقش قابل توجه در مقاومت را دارا بود، به طوري كه بيشترين ميانگين تعداد لايه پارانشيم پوست در ژنوتيپ‌هاي مقاوم سفيد كاشان، سفيد قم و كمترين ميانگين در ژنوتيپ‌هاي حساس هرسين و قولي قصه زنجان مشاهده شد.

One of the growth limiting factors of onion plants is root and basal plate rot disease, caused by Fusarium oxysporum f. sp. cepae. In this research, eight Iranian onion genotypes, Azarshahr Red, Ghom White, Herssin, Isfahan Dorcheh, Kashan White, Nishabour Ishaghabad, Yazd Abarkoh, Zanjan Gholigheseh and two commercial genotypes, Texas Erly Grano and Yellow Sweet Spanish were investigated. Genotypes were first divided in to resistant, tolerant and susceptible groups depends on disease factors. The root anatomical components including epidermis size, derma parenchyma (size and layer numbers), endodermis size, pericycle size, different xylem sizes, Phloem size, central cylinder size, and sizes of sclerenchyma layer of root cortex were also assessed in genotypes. The results indicated that some of these anatomical components were different among onion genotypes. There was a direct and high correlation between some of these anatomical components and resistance of onion genotypes to root and basal plate rot disease. Layer numbers of derma parenchyma had the most important and significant role in the resistance level of onion genotypes. Resistant genotypes such as Kashan White and Ghom White had the maximum layer number of derma parenchyma but susceptible genotypes such as Hersssin and Zanjan Gholighese had the minimum layer number.