تعيين عوامل موثر بر رشد طولي خندق ها و پيش بيني گسترش آن (مطالعه موردي: شهرستان دره شهر) ر

Determining Effective Factors on longitudinal growth of Gullies and prevent of its development (Case study: Darrehshahr township)

فرسايش خندقي يكي از مخرب ترين و پيچيده ترين نوع فرسايش آبي مي باشد. براي مبارزه با اين فرسايش بايد عوامل موثر در توسعه خندق‌ها شناخته شوند. در اين تحقيق تعداد 36 خندق در پهنه فرسايشي شهرستان دره شهر در شرق استان ايلام انتخاب شدند. اين تحقيق باهدف تعيين ميزان گسترش طولي خندق و حجم خاك فرسايش يافته در منطقه در دو دوره بين سال-هاي 1392-1381 انجام گرفت. بدين منظور با استفاده از ارتوفتو نمودن عكس هاي هوايي اين دو دوره به كمك نرم‌افزار PCI Geomatica خندق ها مشخص گرديدند، سپس عوامل زمين محيطي موثر بر توسعه خندق‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS تعيين گرديدند. بر اين اساس ميانگين رشد طولي خندق ها در طول دوره مطالعه، 85/0 متر در سال و متوسط حجم خاك فرسايش يافته 84/18مترمكعب در طول دوره و 88/1 مترمكعب در سال محاسبه شد. نتايج نشان مي دهد كه گسترش طولي خندق تابعي از طول خندق، نسبت جذب سديم، درصد شن و ميزان انحناي دامنه بوده و گسترش حجمي خندق تابعي از سطح مقطع خندق، درصد آهك و ضريب كشيدگي حوضه آبخيز بالادست خندق مي باشد. ضريب تبيين(R2) اين مدل ها به ترتيب 736/0 و 634/0 ارزيابي شد. اعتبارسنجي مدل ها نيز با استفاده از ميانگين خطاي نسبي(MRE)، ميانگين توان دوم خطا(MSE) و جذر ميانگين توان دوم خطا(RMSE) موردبررسي قرار گرفت كه مقدار آن‌ها به ترتيب براي مدل گسترش طولي خندق 64/8، 008/0و 89/0 و براي مدل گسترش حجمي خندق 49/9، 024/0و115/0 به دست آمد. نتايج نشان داد مدل ها از اعتبار خوبي برخوردار هستند و مي توان از آن‌ها براي پيش بيني ميزان پيشرفت طولي و حجمي خندق براي مناطقي با شرايط مشابه منطقه موردمطالعه بهره گرفت.

Gully erosion is one of the most destructive and complex kind of water erosion. In order to prevent should be considered as factors in the development of the gullies. In this study, were selected 36 gullies in the area of attrition in the Darrehshahr in East of Ilam province. This study was conducted with aimed to determine the longitudinal extent of gullies and eroded soil volume in the two periods between the years 1392-1381. For this purpose by using Digitize and orthophoto of aerial photo in these two periods were characterized gullies using PCI Geomatica software, then Environmental-field factors affecting on the development of gully were determined by using SPSS software. On this basis was calculated the average length growth of gullies during the study period, 0.85 m/y, mean volume eroded soil 18.84 m3/y in during the period and 1.88 m3/y per year. The results show that the length growth of gullies is function of the gully length, sodium absorption ratio, sand and curvature, And gully volume extend is the function of the gully cross-section, lime percentage and coefficient of basin elongation. Adjust R squar (R2) for this model were evaluated respectively 0.736 and 0.634. models validation was studied using mean relative error (MRE), mean squared error (MSE) and root mean square error (RMSE), were obtained respectively for longitudinal develop model of the gully 8.64, 0.008 and 0.89, And to volumetric expansion model of the gully respectively 9.49, 0.024 and 0.115. The results showed that the models have good reputation, and could be used to predict the length and extent of the gully volumetric for areas with similar conditions with the study area.