كمّي‏سازي و تحليل واكنش ‏هاي جوانه‏زني گياه دارويي مرزه به دما و تنش شوري

Quantifying and analysis of germination responses of annual savory (Satureja hortensis L.) to temperature and salinity stress

امروزه گياهان دارويي ازجمله گياهان مهم اقتصادي در دنيا هستند، درحالي‌كه اطلاعات پايه چنداني در مورد بسياري از اين گياهان وجود ندارد. اين مطالعه به‌منظور كمّي‏سازي واكنش سرعت جوانه‏زني گياه دارويي مرزه (hortensis L. Satureja) نسبت به دما و تنش شوري انجام شد. بدين منظور جوانه‏زني اين گياه تحت تاثير تيمار‏هاي دمايي (12، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتي‏گراد) و غلظت هاي شوري (صفر، 25، 50، 75، 100، 125 و 150 ميلي مولار NaCl) در آزمايشگاه تحقيقات بذر دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1392 موردبررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد تاثير دما، تنش شوري و اثر متقابل آن‏ها بر حداكثر درصد جوانه زني (MGR)، سرعت جوانه زني (R50) و زمان رسيدن به 10% (D10)، 50% (D50) و 90% (D90) حداكثر جوانه زني معني دار بود. با افزايش غلظت شوري آب، درصد و سرعت جوانه زني كاهش يافت. همچنين با افزايش دما تا دماي مطلوب درصد و سرعت جوانه زني افزايش و پس‌ازآن كاهش يافت. با ارزيابي سه مدل رگرسيون غير‏خطي شامل مدل دو‏تكه‏اي، دندان‏مانند و بتا، مدل بتا به‌عنوان مدل برتر انتخاب شد. در شوري صفر، دماهاي كاردينال شامل دماي پايه، دماي مطلوب و دماي سقف به ترتيب 8، 77/24 و 41 درجه سانتي گراد و زمان بيولوژيك 68/83 ساعت (شاهد) برآورد شد. دماهاي بهينه و سقف تحت تاثير غلظت شوري قرار نگرفتند، اما دماي پايه و زمان بيولوژيك جوانه‏زني به ازاي افزايش هر 25 ميلي مولار غلظت شوري به ترتيب 35/1 درجه سانتي گراد كاهش و 65/1 ساعت افزايش يافت.

Nowadays medicinal plants are considered as economically important plants throughout the world, while basic information on these plants is scarce. This study was aimed to quantify germination rate response of annual savory (Satureja hortensis L.) to temperature and salinity stress. For this purpose, seeds were exposed to different temperature (12, 15, 20, 25, 30, and 35 ? C) and salinity levels (0, 25, 50, 75, 100, 125 and 150 mM NaCl) treatments at Seed Research Lab., Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources in 2013. Results indicated that temperature and salinity stress and their interactions had significant effects on maximum germination percentage (MGR), germination rate (R50), and time elapsed to reach 10, 50 and 90% of maximum germination. Along with salinity levels increment, both germination percentage and rate decreased. With temperature increasing to optimum temperature, both germination percentage and rate increased, while they decreased from optimum temperature onwards. Assessment of three nonlinear regression models including segmented, dent-like and beta models revealed that the last one was the superior model. Based on the superior model (Beta), base, the optimum and ceiling temperatures were estimated as 8, 24.77 and 41 ? C, respectively. Biological hours for control treatment (zero salinity level) were calculated as 83.68 hours. Optimum and ceiling temperatures were not affected by salinity stress, but the base temperature and biological hours for germination was delayed as 1.35 ?C decrement and 1.65 hours increment per each 25 mM salinity levels.