تعيين فصول طبيعي جنوب درياي خزر به روش آماري چند متغيره (مطالعه موردي استان گيلان)

در اين تحقيق به منظور تعيين فصول طبيعي نواحي جنوب غربي درياي خزر، داده هاي متوسط دماي حداكثر، حداقل و ميانگين ماهانه 13 ايستگاه محدوده مورد نظر براي يك دوره 20ساله (1365 تا 1385) مورد بررسي قرار گرفتند. جهت تحليل داده ها از تحليل هارمونيك و خوشه اي استفاده گرديد. نتايج حاصل از تحليل داده ها نشان مي دهد كه در جنوب درياي خزر اساسا سال را مي توان به سه فصل اصلي گرم، انتقالي و سرد تقسيم كرد. در اكثر ايستگاه ها، هر كدام از فصول گرم، سرد و مجموع انتقالي سرد و گرم از چهار ماه تشكيل‌ شده، ولي فصول طبيعي در جنوب درياي خزر با تاريخ آغاز فصول تقويمي مطابقت نمي كند. تعداد ماه هاي مربوط به فصل گرم در هر ايستگاه، چهار يا پنج ماه بوده و شامل ماه هاي خرداد، تير، مرداد، شهريور و مهر مي باشند و ماه هاي مربوط به فصل انتقالي در برخي ايستگاه ها بين 2 تا 5 ماه بوده و فروردين، ارديبهشت، مهر، آبان و اسفند را در بر مي گيرند. نهايتاً تعداد ماه هاي مربوط به فصل سرد در ايستگاه ها از سه تا پنج ماه متغير بوده و آبان، آذر، دي، بهمن، اسفند و فروردين را شامل مي-شوند. علي رغم اين كه زنجان سردترين و گيلوان گرم ترين ايستگاه هاي محدوده تحقيق مي باشند اما سه فصله بودن در اين دو ايستگاه مصداق عيني دارد بايد گفت كه تغيير فصول از گرم به سرد در ايستگاه هاي مرطوب تر ساحلي تدريجي و در مدت طولاني تري رخ مي دهد ولي همين مسيله در ارتباط با ايستگاه هاي دور از ساحل و مرتفع تر در بازه زماني كوتاه‌تري رخ مي دهد.