پيامد كاربرد زيوليت و كودهاي گاوي و مرغي بر ويژگي‌هاي شيميايي و مديريت خاك‌هاي بافت درشت و ريز در كشت گلخانه‌اي ذرت

The effects of application of zeolite, cow and poultry manures on chemical properties and management of sandy and clay soils in greenhouse maize culture

شناخت پيامد كاربرد بهسازهاي كاني و آلي در خاك براي مديريت خاك‌هاي كم بارده بسيار سودمند است. هدف از اين پژوهش بررسي پيامد افزودن زيوليت و كودهاي گاوي و مرغي بر ويژگي‌هاي شيميايي در كشت ذرت در دو آزمايش خاك شن لومي و 2) خاك رسي بود. فاكتورهاي اين پژوهش زيوليت در سه سطح (بدون زيوليت، 10% و 20% زيوليت) و كود در سه سطح (بدون كود، كود مرغي و كود گاوي) به اندازه 2 درصد وزني و جايگاه نمونه‌برداري از خاك در دو سطح (ريزوسفر و ناريزوسفر) بودند. در گام گلدهي رشد گياهان، از دو جايگاه ريزوسفر و ناريزوسفر خاك نمونه‌برداري شد و برخي از ويژگي‌هاي شيميايي در هر دو خاك اندازه‌گيري و ديده شد كه كاربرد زيوليت و كودهاي جانوري ويژگي‌هاي شيميايي هر دو خاك با بافت درشت و ريز را در برابر شاهد دگرگون كرد، به گونه‌اي كه در كاربرد زيوليت pH خاك با بافت ريز و گنجايش تبادل كاتيوني، پتاسيم فراهم و شوري هر دو خاك به اندازه چشم‌گيري افزايش يافت. در برابر آن‌ها فسفر فراهم خاك با بافت درشت با افزودن زيوليت در كشت ذرت به گونه چشم‌گيري كم شد. كاربرد كودهاي جانوري و به‌ويژه كود مرغي مايه افزايش گنجايش تبادل كاتيوني خاك با بافت درشت و نيز پتاسيم و فسفر فراهم هر دو خاك شد. فسفر فراهم، پتاسيم محلول+تبادلي و pH خاك ريزوسفري به اندازه چشم‌گيري (05/0p < ) كمتر از خاك ناريزوسفري بود، ولي شوري و گنجايش تبادل كاتيوني خاك ريزوسفري بيشتر از آن‌ها در خاك ناريزوسفري بود.

Understanding the consequences of application of organic and inorganic soil amendments is very usefull in management of low-fertile soils. The objective of this study was to evaluate the influence of addition of natural zeolite, cow and poultry manures on some chemical properties in soils cultivated with maize. Two series of experiments were conducted separately in a loamy sand soil and in a clay soil. The studied factors were zeolite (at three levels of 0%, 10% and 20%), manures at a rate of 20 g kg-1 of dry weight basis (no manure, poultry manure and cow manure) and soil sampling zone at two levels including rhizosphere and nonrhizosphere. At the flowering stage of maize growth, soil samples from the rhizosphere and nonrhizosphere zones were analyzed. The result showed that addition of zeolite and manures to both loamy sand and clay soils changed the soil chemical properties considerably, increasing soil pH only in clay soil and cation exchang capacity (CEC), exchangeable+soluble K and salinity in both soils. However, available P was decreased significantly in the light soil treated with zeolite and cultivated with maize. The addition of manures especially poultry manure increased the CEC of the light soil, and available P and exchangeable+soluble K in both soils. Rhizosphere soils compared to nonrhizosphere soils had significantly (P < 0.05) lower pH and available P and exchangeable+soluble K but higher CEC and EC in all treatments.