بررسي رابطه بين حسابداري تعهدي و بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد (مطالعه موردي: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور)

Investigating the Relationship between Accrual Accounting and Performance-Based Budgeting (A Case Study: Iran Ministry of Health and Medical Education)

مقدمه: در سازمان‌هاي دولتي، بودجه‌ريزي نقش بسزايي در مصرف بهينه منابع مالي دارد. بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد ابزاري مناسب براي ارزيابي عملكرد هر سازمان است و استقرار نظام حسابداري تعهدي نقش غيرقابل‌انكاري در تدوين نوع بودجه‌ريزي دارد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف كاربردي و از لحاظ شيوه گردآوري داده‌ها توصيفي از نوع همبستگي است. جامعه آماري پژوهش شامل مديران مالي و كارشناسان حسابداري دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كل كشور است. نمونه‌اي به حجم 225 نفر به شيوه نمونه‌گيري طبقه‌بندي منظم انتخاب و مورد بررسي قرار گرفت. ابزار گردآوري داده‌ها دو پرسش‌نامه پژوهشگر‌ساخته يكي براي حسابداري تعهدي و ديگري براي بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد است كه روايي آن از ديدگاه صاحب‌نظران و پايايي آن از طريق آلفاي كرونباخ بررسي و مورد تاييد قرار گرفت. براي تجزيه و تحليل داده‌ها با بكارگيري نرم‌افزار SPSS نسخه 20 از روش تحليل عاملي اكتشافي، آزمون همبستگي پيرسون و رگرسيون استفاده شد. يافته‌ها: بين حسابداري تعهدي و ابعاد گوناگون بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد (برنامه‌ريزي، تحليل هزينه‌ها، مديريت عملكرد، مديريت تغيير، پاسخ‌گويي و انگيزش) رابطه مثبت و معناداري وجود دارد. نتيجه‌گيري: فراهم‌كردن زيرساخت‌هاي لازم براي اجراي مناسب و كارآمد بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد از جمله اولويت‌هاي اساسي هر سازماني به‌حساب مي‌آيد. يكي از عوامل تشكيل‌دهنده اين زيرساخت‌ها، حسابداري تعهدي است. در صورت اجراي نظام حسابداري تعهدي، اطلاعات دقيق‌تـر و كامل‌تـر از درآمدها و هزينه‌هاي هر دوره بدست آمده و امكان تدوين بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد به شيوه نظام‌مند و درست فراهم مي‌شود. واژه‌هاي كليدي: بودجه‌ريزي مبتني بر عملكرد، حسابداري تعهدي، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي.

Introduction: In governmental organizations, budgeting has an important role in optimal use of financial resources. Performance-Based Budgeting is a proper means for evaluating the performance of each organization, and implementing accrual accounting system has an undeniable role in formulating the type of budgeting. Method: This study is an applied research in terms of purpose, and it has a descriptive correlation method in collecting data. The population of the research include all financial managers and accounting experts of Iranian medical universities. A sample which contains of 225 people has been selected and analyzed through systematic stratified sampling. The means of collecting data includes two researcher-made questionnaires, one for accrual accounting and the other for Performance-Based Budgeting which its validity, from the viewpoint of experts, and its reliability, by Cronbachʹ Alpha, were examined and confirmed. In order to analyze the data, by applying SPSS Software Version 20, exploratory factor analysis, Pearson correlation test, and regression model were used. Results: There is a significance and positive relationship between accrual accounting and different aspects of Performance-Based Budgeting (planning, costs analysis, performance management, change management, accountability, and motivation). Conclusion: Providing the necessary infrastructure to implement Performance-Based Budgeting properly and efficiently is considered as one of the main priorities of each organization. Accrual accounting is one of the constituent elements of this infrastructure. In case of implementing accrual accounting system, more accurate and complete information of revenues and expenses for each period will be achieved, and the possibility for formulating Performance-Based Budgeting in a systematic and correct way will be provided. Keywords: Performance-Based Budgeting, Accrual Accounting, Iran Ministry of Health and Medical Education.